Image - Cacao Pod Vessel - K6706 © Justin Kerr FAMSI © 2001:
David Bolles
 

Combined Dictionary-Concordance of the Yucatecan Mayan Language

Discursos predicables, con otras diuersas materias Espirituales, con la Doctrina Xpna, y los Articulos de la Fé.

Recopilada, y enmendada por el P. Fr. Ioan Coronel, de la Orden del Seraphico Padre S. Francisco, Guardian del Convento de Tikax, y Lector de la lengua.

Dirigida al Illustrisimo Don Fray Gonçalo de Salaçar, Obispo de Yucatan, y del Consejo de su Magistad.

Con Licencia.

En la Emprenta de Diego Garrido en Mexico.

Por Pedro Gutierrez: Año 1620.

The special Mayan letter which is represented in this work by an upside-down "c"(É)x is replaced with the common typesetter's substitute dz.

The use of a tilde (~, for example ã) over a vowel is common in this work, indicating that an n, or occasionally an m, follows the vowel. In the transcript given here the tilde is replaced by the notation [n] or [m]. The use of a tilde over q is short-hand for the word que. This is transcribed here as q[ue].

The word yetel is frequently spelled y. or .y., and is not written out in the transcription, but rather given as shown in the text.

The page numbers are given at the beginning of each page. The printer's folio notation are noted when given.

LICENCIA.

Don Diego Fernandez de Cordoua marques de Guadalcaçar, virrey lugar teniente del Rey nuestro Señor, gouernador y capitan general de la nueua España, y presidente de la Audiencia, y Chancileria Real que en ella reside, &c. Por quanto el padre Fray Iuan Coronel, religioso de la orden de San Francisco de la regular obseruancia de la prouincia de Yucatha[n], guardian del conbento de S. Iuan Baptista de Tikax; me ha presentado vnos papeles, en la lengua de aquella prouincia, que son, vn Sermonario, Cartilla, Arte y Bocabulario en la dicha lengua, juntamente con la licencia de sus Ordinarios y aprobacion. Y auiendome pedido le conceda licencia para imprimir los dichos papeles, por ser de muchas vtilidad, para los ministros de los Indios de aquella prouincia. Y auiendo remitido estos papeles, y licencias al padre fray Herna[n]do Duran, lector jubilado, y padre de esta prouincia del sancto Euangelio para que les le, y de su parescer, y auiendolos visto y dado su parescer, que conbienese impreso. Por la prese[n]te, que doy lice[n]cia a qualquier impreßor, para que imprimalos dichos papeles: y mando que ninguna justicia le ponga embargo, ni contradicion alguna, fecho en Mexico, a 30 dias del mes de Abril de 1620 Años.

El Marques de Guadacaçar.

Por mandado de su Execlencia.

Francisco de Parraga.

PARECER.

Por mandado de su Excelencia, he visto estas diligencias, que el padre Fray Ioan Coronel trae echas, para inprimir los libros que refiere, me parescen bastantes, para que su Excelencia le haga merced. En Sanct. Francisco de Mexico, a veynte y nueue de Abril, de mil y seyscientos y veynte Años.

Fray Fernando Duran.

Al Maestro Don Fray Gonçalo de Salazar,

Obispo de Yucathan,

del consejo del Rey nuestro Señor, &c.

Illustrissimo Señor, co[n]sidera[n]do el gra[n] zelo y cuidado, que V.S. a tenido (despues que llegò a este Reyno) del augmento de la exaltacion de nuestra sancta Fee Catholica, entre estos naturales, pues en la primera visita, que V.S. hizo, puso tanto cuydado en que la sancta Cruz en que fuimos redimidos, por Christo nuestro Señor fueße ensalzada, haziendo la pusießen todos delante de sus casas, y que todos la truxeßen al cuello, aßi grandes, como pequeños de que a resultado grande edificacion y amor, a la sancta Cruz entre los Naturales.

Y en la segunda visita que V.S. hizo, no fue menos el trabajo que tomo, de que todos los Indios supießen la doctrina christiana, y que la dixeßen ca[n]tada en voz alta en septimo tono, y para mayor zelo, tomo V.S. trabajo de aprender la doctrina en lengua de estos naturales, para enseñarlos verbo & opere, cantandola V.S. en las Yglesia de este su Obispado ju[n]tamente con los Indios, para que nosotros los ministros tomasemos exemplo y no nos desdeñasemos de la enseñar por nosotros mesmos.

Y en la tercera visita que V.S. ha hecho vie[n]do la dislusicion ta[n] buena de los naturales, y quan adelante estan en la doctrina y e[n] las cosas de nuestra sancta Fee Catholica, a mandado generalmente en todo su Obispado se les de el Sanctißimo Sacramento del Altar como es constumbre a los ya asi aprouechados, de que ha refutado general consuelo y bien a todos, que ha sido en fin que V.S. ha tenido en tanto trabajo, que en diez años los a ydo dispuniendo para solo este fin. Y considera[n]do el sancto zelo de V.S. y el gran valor que tiene y el fauor que de V.S. espero me ha puesto vn coraçon atrevido para sacer a luz algunos papeles, que con mi trabajo he recogido, y recopilado de los padres antiguos avian escrito, enmendando algunas cosas que en este tiempo ya no se vsan, y corrigiendo lo que no estaba verdadero, para aliuiar el trabajo a los ministros por ser les de mucho auer los de trasladar por mano de Indios, y ansi mismo por el consuelo de los naturales, para que tengan alguna cosa curiosa y prouechosa, en su lengua inpresa, y por que ta[m]bien V.S. me lo mando (paßando por el convento donde yo era guardian) en su visita. Prometiendome en tal caso fauor y ayuda, y acudiendo a mi obligacion y mandato de V.S. he sacado en limpio para imprimir lo siguiente: Vnas platicas espirituales con la expocision del pater noster y de los articulos de la fee; La doctrina christiana con su declaracion; vnos exemplos de la sagrada Escritera; y sobre los siete Sacramentos, con vn Confeßionario breve, y Arte. Todo muy vtil y provechoso assi para los ministros como para los naturales que an de ser administrados, q[ue] se les seguira consuelo espiritual muy gra[n]de. Todo lo qual ofresca a los pies de V.S. Illustrißima como principe y pastor de la Iglesia, en este nuevo mundo y Reyno, debaxo de cuya protection y amparo este mi trabajo tendra el fin y effecto deßeado, y con seguridad correrá por todo el Reyno. A V.S. suplico mande ver y corregir los papeles que arriba he referido, y vistos dar su licencia, para q[ue] se puedan imprimir: q[ue] espero en Dios à ser premiado de su diuina Magestad V.S. por el mucho trabajo y solicitud que à puesto, en que te[n]ga[n] espiritual Pasto sus ouejas. E yo de mi trabajo, no quiero otro premio en viente y siete años que he trabajado en este Reyno, predicando el sancto Eua[n]gelio, y doze años que he leydo la lengua de los naturales, a los Padres que an venido de España, y a los que aqui el habito an tomado: Los quales (a Dios gracias) pueden ser maestros de la lengua los mas de ellos. Y con solo ver impreßos estos papeles, todos mis trabajos doy por bien guiados, por lo mucho q[ue] deßeo aya ministros, q[ue] sean le[n]guas, y sera gra[n] parte esta impression para q[ue] los aya, y para q[ue] los Indios te[n]gan en su lengua cosas q[ue] se consolaran de leerlas, y se les abriràn los entendimie[n]tos mas facilmente. V.S. reciba mi voluntad y este pequeño servicio, y vn muy grande amor y confiança q[ue] tengo, que saldra a luz todo, ampara[n]dolo V.S. Illutrißima, a quie[n] guarde nuestro Señor para luz de su Iglesia, y prospere en todos bienes, como sus Capellanes deßeamos. Deste Conuento de Merida de Yucathan, en diez y seis de Enero de 1620.

Capellan de V.S. Illustrissima.

Fr. Ioan Coronel.

Aviendo visto la peticion que el Padre Fr. Ioan Coronel Guardian del Conbento de Tikax me à presentado, con los papeles que alli refiere, por ser de mucha vtilidad en esta Prouincia, los remito que los vean, y den su parecer. Al Padre Fr. Francisco Torralua, Predicador y Difinidor desta Prouincia, Secretario del sancto Officio, y al Padre Iuan Gomez Pacheco Beneficiado de Tixkokob, maestro de la lengua. Fecha en la Ciudad de Merida, en 17 de Enero de 1620.

Fr. Go[n]diçalus Eps Yucatane[n]sis.

Ante mi Gaspar Gallo.

Por ma[n]dado del Reuere[n]dissimo Señor el Maestro D. Fr. Gonçalo de Salazar Obispo deste Obispado de Yucatan, y del Co[n]sejo de su Magestad. He visto vn tratado, q[ue] P. Fr. Ioan Coronel de la Orden de S. Francisco, Guardian del Co[n]bento de sanct Ioan Baptista de Tikax, y Lector de la le[n]gua, recopilò y po[n]puso en lengua de los naturales deste Obispado. En el qual se contiene vna declaracio[n] breue de los Articulos de la Fe y la vida de Xpo N.S., siete Sacramentos, y doctrina Xpna co[n] su declaracion, y vnas placitas espirituales, y exe[m]plos de S.S., Vocabulario, y arte en la lengua y no hallo en le cosa co[n]tra nuestra S. Fe. Y assi me parece sera de mucho prouecho el imprimille, assi para los naturales (por ser muy co[n]forme al Idioma y estilo de hablar dellos) como para mos ministros q[ue] los doctrina[n], porq[ue] en el hallara[n] todo lo q[ue] se deue enseñar, y predicar, co[n]forme a lo q[ue] nuestra Madre Iglesia Romana nos enseña. En este Conuento de S. Francisco de Tahuma[n], a 25 de Enero 1620.

Fr. Francisco Torralua.

Por mandado de su Señoria Illustrissima, he visto el tratado y papeles, que el P. Fr. Ioan Coronel de la Orden de S. Francisco Guardian del Conuento de Tikax, ha recopilado y compuesto en lengua Yucateca y lo q[ue] siento del es q[ue] es muy vtil y se dara mucho luz con el, assi a los Indios, como a los ministros q[ue] los doctrinan, por no auer cosa impressa en esta lengua, para predicarlos. Y assi soy del mismo parecer, que el P. Fr. Francisco Torralua, Predicador, y Difinidor desta Prouincia, y Secretario del sancto Officio. Fecha en Merida, a 27. dias del Mes de Enero de 1620.

Ioan Gomez Pacheco.

 

LICENCIA.

Aviendo visto el parecer que el P. Fr. Francisco Torralua Predicador y Difinidor desta Prouincia, y Secretario del sancto Officio: y el Padre Ioan Gomez Pacheco Beneficiado de TixKoKob an dado, para que se impriman los papeles que el P. Fr. Ioan Coronel Guardian del Conuento de TiKax, me à presentado, le co[n]cedo licencia para q[ue] los pueda imprimir. Fecha en esta Ciudad de Merida, en 29. de Febrero de 1620.

Fr. Gonçalus Eps Yucatanensis.

 

Fray Iuan de Azebedo ministro prouincial desta prouincia de sanct Joseph de Yucathan, de la orden de nuestro Seraphico P. S. Francisco. Por qua[n]to el P. F. Iuan Coronel guardia[n] de nuestro conbento de tiKax, y maestro de la lengua me â presentada vnos papeles que â recopilado y enmendado, en la lengua de los naturales de esta prouincia los quales he visto, y aßi mesmo los an visto y aprobado el P. F. Francisco Torralua predicador y diffinidor desta prouincia y el P. Iua[n] Gomez Pacheco, beneficiado de Tix KoKob, y por co[n]starme ser de mucho probecho, aßi para los ministros, como para los indios. Por la presente le concedo lice[n]cia para que los pueda imprimir. Fecha e[n] nuestro conbe[n]to de Merida en, 9. de Março de. 1620.

Fray Iuan de Azebedo.

Ministro prouincial.

AL LECTOR:

Mvchas son las causas Christiano lector, que me han mouido a recopilar y enmendar estos tratados, como son. Que doctrina tan buena y espiritual (que religiosos doctos con diuino espiritu y zelo del bien de las almas tradugeron en esta lengua con que tanto fructo se ha echo en ellas) no andubiesen en cartapacios manuscriptos, donde se hallauan muchas mentiras sin poner las letras que se requeria para la buena intelligencia y pronunciacion de la lengua.

¶ Assi mesmo para que los principiantes en esta lengua, y en la administracion de los Sacramentos, hallen en que exercitar su buen espiritu, tomando de memoria platicas brebes de mucha doctrina, para persuadir a la virtud, y guarda de la ley de Dios n[uest]ro S. y aborrecimiento del pecado.

¶ Assi mesmo para que los ya, exercitados en doctrinar, tengan este tratado co[n] que facilmente puedan dar el pasto espiritual, a sus ouejas.

¶ Este a sido el intento con que he puesto los ho[m]bros a este trabajo, no queriendo otro premio del, sino que se aproueche[n] todos para la buena administracion y enseñança de los Indios que tenemos sobre nuestros hombros, holgaria que se rescibiese mi buena voluntad, y que no se reparase si estaria mejor dicho, desta, o desta manera, por actiua o por passiua, por auer tantos modos de hablar en esta lengua. Aduirtie[n]do que en lugar de la letra, tx , va puesta esta, tz, por auer esta mesma, tz , en la lengua Mexicana, y en lo que se ha impresso, esta la tz en su lugar.

¶ Y si la curiosidad y elegancia no corresponden aqui,como la obra requiere por falta de mi Ingenio, y poca sufficiencia, solo ofresco mis deseos y le siruo con ellos, que es lo que deue estimarse. Y assi supplico, que considera[n]do el zelo de la obra, excluye[n]do los demas defectos, que en ella hallare, la reciba con las entrañas de amor que se le ofresco, y que darà el libro honrado, y mi trabajo premiado.

Discursos, sobre los Articulos de la Fè.

¶ Como criò Dios el Cielo, y la tierra:

Tba. In principio creauit Deus Cælum, & terram. Genesis I.

Himac bin hahal ocçictiyol caix caputçihic, Lay ah lukullae, hetanob lic avubicex vay helelae Dzibanob ychil cilich Eua[n]gelio, laobi yalah tuchij Cahlohil ti Iesu Christo, v mehen Diose hach catzicmaobila: baix catzic mail yetel catilizcunic vchayanob vcilich thanilobe, yoklalhahil lail vthanilob vchebal lukule, hahal ocanobix ticool compadres, yetel tulacal vtibil tacil Christianoob: yoklal canoh ahauil, ca nohyumilixhaliob. He vchebal ca lukul taclacal auetelex, cex vayil vinic, yetel, tu lacal vinicob yantibaacahe: Kanan vuilal ocolal, yetel caputçihil toone. Yoklal, lay cauilal, con vçihçah canoh ahautiDioslae Heklay vchebal coheltic tiocolal loe yoklal, Bay vthan sanct Augustin, vya vinicil Dios noh ah miatzixane. Fecit Deus hominem, vt su[m] vium bonu[m] intelligeret. Vçihcah vinic Dios cautzac v naatic vnakvxul tibile, heklay Diosloe cioci.

¶ Yn hach yamehen nilexe, Oheltex hahcunexix tauol, cahach yamailex, tuuolol capucçikal conpadrese yoklalix cayamailex catalci. Likulon nachil ichticilya, tamuk ca mançic nachtac v tan tikaknab, yetel, vyaabal chacykal, yetel vpecoltzililcimile, vchebal catalelvay cilabex taluumilexlae. Vtacuntahonix canoh ahauti Dioslaixkucheçon coon tihuli vay lae. Heix vchunlae, vchebal calicteex vhach talantacil, v hach tibiltacil, yetel vmactzililthanobyalah, yetel vhokçahtoone cautzac calicob, yetel capat canticob teexe, vchebalix cahatzic teex, vnohaykalilob: ca noh ahau ti Dios camatahtie, laobi hach noh tacob hach cooh tacobixan, heklay cilich ocolal Catholica v kabae, heklay vocolal Christianosobe, yoklal laycilich ocolal tah men bin dzahebal noh ciciolal: noh helel, yetel gloria toon tumen cayumiltiDios teticaane, hex ayikalilob, yetel gloria lic ualic teex lae maytac bahu[n] noh tacil, yetel coohtacilob. Tuchijuil cabin auoheltexe binpay numac acoohcinicex: atzicecex, yetel atiliz cunicex, yokol tu lacalhibal; cooh tac yan vay yokolcabe, bacix çactakinac. Bacix alikanthixalac, ahoxtecocac yan tibaalcah tuçinile. Lay tahoklallicil in yabach oktic inba teex, cex inya mehenile, caahach vbiex catha[n] caix ahach chacocbex ob ti hach tah tapucçikalex: yoklal vthanilob Dios. Laixhali calicobteexloe yoklal yolahil voceçex tumehenil vchebal vdzaicteex yayikalil. Yetel vciolal ixmaxulumtei. Laobihach nohtacob, hach maixbahu[n] tuc labach maybahun avilabex, maix bahun avubiex yetppiçan vchi Hex vchebal anaaticex ciciolalob: maxulumte, yetel maçabyomlae Yetel Mabahuncoohil tiayikalillae. Ya[n] vuilalauohel ticex cappeliltuba cuuch yutzcinah. Cayumilti Diose.

¶ He hunppeltacie, te vdzaah ticaan, Yaniltulacal ciciolal; mahauay maçabyom. Yetel maxulumtei, teixyantulacal ayikalil, hunkulhelel, yetel gloria pot mananyokol vchuc v tuclabal, yetel yalabale, yoklal manan numyai manan chhapahali: manankohan, manan vijhi, manan vkahi, maixbal yan vchuc vchuninic numya Yetel okomolali, lay gloria. Yetel Parayso vkabalae. Ohel texix tij lic vbenel vpi xanob, yutztacil Christianosobe. Tijxuilvbenel apixanex: vaauolahex OcoltiyetaililDios. Vaix auolahex atzicibi, yetelatacu[n]te yalmah tanilobe.

¶ Hetunvlak cuche, tevdzaah Dios tu dzuuluum, calan, tibakmacan luum tupache, lay mitnale vkabalae. Tijlic vbenel vpixanob manan Ocolaltiobe. Yetel, vpixanob vlobol Christianosob, mautzicmaob yalmah tahanil Diose. Lay vmitnalil yanilob tulacal tihunkul numya yetel. Mahaycun ti numçahyaloe, yoklal tijlyan nohkak, laytocic v pixa[n] ma xpianosob yetel vlobol Christianosobe. Hex kakloe, mataach vtupul tihunkul, maxulumye y. mahauai y. maixçabyomi: hachmabahunyail vnumçah ya tihunkul Mabaltibabalil vchuc yetppiçantabal vay yokolcabe, yoklal mabal yetkin y. potmananil yokoltulacal kuxucil. Y. chhapahal, y. tulacal numçah ya yan tibaalcahe, paynumix yokol ceel yetel kilcab. Yetel, numya yantibaalcah tuçinile, tiobyan nucuch mazcabcym, chuptac titzakin yetel pukan timazcab balili tulpalcil yetel bazkalcil yom, tijx lic vchacal. Yetel vnumçahal tiya pixanob: Hex himac lic yocolob tihunte[n] ticuchloe, macauadz tupachob yoklalmaçamac hokocob tucatene. Laix tahoklal balili yokolob, yetel vtatahauatob, yetel yacanob tumenel vnumyaobtulacalloe, yoklal ix mail çab yom, maixhauay, maix xulumte kak yetel vchayan vnumyaobloe, hach yohelmaobix mailxulumte, vnumyaob, laixtahoklal yokomolaloblae.

¶ Natexix cex inyamehenile, he amamacilexob:cimlahiobvchi, timayoheltahob: timaix yocçahobtiyol ca Diose, teobix yan tulacal mitnal ticalahlae. Tijxuil abenelex vamatan auoheltex, vaixmatan auoceçex tauol hahil Dios. Vaixmatan atacunteex yaalmah thanile, laytahoklalloye. Bin anoh nibtex v pixan Cayumilti Dios. Binixuil ata[n]lextihach tali tauoltuvololixapicçikalex, yetel voklal tioki vuichteex, tupactahextuuichil vdzayatzil, tamuk vtuxchiticeen vay coon padres, calab a xicinexe. Vchebalixcalicteex, vabici binalukçicabaex tupach vppetayenilcuuch mitnal ticalah teexe yan tacilob atabalex yetel. Amamacilex baytiualciteexe, yoklallicil yalic Euangelio. Qui vero non crediderit condemnabitur. Heclay oclay, heuil kimac mayocçictiole, bin xijc mitnal ti hunkulnumya, timananvlahe. Yoklalix mailyocçahob ti yolcilich Ocolal Catholica, tihulon cidzab teex. Yetel, Amamacilex cimiob, vchie, laytahoklal licil vnumyaob yetel licil vhach numçabalobtiya tuhunkul numyaob mitnalloe. Baiyalic Sa[n]to Eua[n]gelio ticalahe.

Como Dios crio al hombre.

Tba. Faciamus hominem ad imaginem, &c. Genes. I.

Inya vinicilexe. Hach chhencocbex lic valic teexe hach anahex anib te v pixan Dios. Yoklalyoltici vtux chitoon, auicnalex coon ahtzeece. Yetel vchijlane. Cautzac catolholpatcantic teex: caixutzac cacicicambeçicex, ti vabici abenebalex tetukulna Dios, teticaane. Cautzac anahinicex aciciolte vnoh ayikalil. Y. vciciolal ti hunkul ticalah teex lae. Baixbinil anohnib tex vpixan cahçihçaahule Yoklal vtuxchitico[n], caçaçcun aichexitauek mayilex: yetel tanohçipilexob ayanilex vtalkinie tilatulahhelela yoklal mail auohel macx Auahçihçahulex ti Dios cuchi. Maixtan ata[n]lex maixtan atzicbex cuchi. Heuacbailimatijl aximbalex, tiçataan vcux auolex, tiçataanix auikex cuchixan. Hach ilexix tidzaan yolil eex inya v[i]nicile; vtuxchitahon cayumil ti Dios uaytaluumilexlae vchebal cadzaic anaatex. Vamae vka hahal Diose, vchebalix auohelticex, vçihçicon auetelex taclacal. Yetel, vinicob, yantibaalcah tuçinile.

¶ Laixtahoklalloye. Bin auoheltex cex inya v[i]nicile vçihçici ca noh ahau ti Dios vinicob yantibaalcahtu çinile, teextac toonixan, v çihçahonix taclacal, vchebal coheltice. Vta[n] tun oheltic cacayacun. Baiyalic vya vinicil Dios ti sanct Augustin. Bay halabci caanale, Fecit Deus hominem vt summum bonum intelligencia & intelligendo amaret, &c. Yutzcinahvinic Dios. Vchebal yoheltic yutzil tulacal tuchitun cabin yoheltobe, cauyacunobe, tuchitun cabin v yacunobe. Catun yacunabacob tumen Cayumil ti Dios, caix yoceçob tiyetailil, vay yokolcabe. Tuchituncabin cimicobe, cauchhaab v pixanob tetukuulna teticaane: tibayli bin yanhebaltiob, vyaabal ayikalil. Yetel hunkul ciciolal heklay gloria, lay bin vzab tiyetailob. Yetel tupalilob heklay yutzil Christianob tulacalloe. Laix v gloria bin v dzabteex cahahalDios, vabinococex tiyetailillae. Vbex ix inthan cex inyamehenile, he upixan yetailob Dios lic v benlahalob tukuulna. Yetel tunoh otochticaane. Mabiykin vcimilob, maixbiykin vnohxibhalob, yetel yix nuchalob tihunkul. Heuac baili cichcelemilob, cichpamilob: bayli tancelemilob tohilyolob, yetel, cijl macilyolob, tidzilaanob ticiciolal, Y. gloria, baylix cahlicobyicnal: canoh ahau ti Dios te tikuulna caanale, laobi hach nucuchnaob: hachmactzilix yutztacilob, yetel menantacilob, yetel cenantacilob, ticenantacob titakin, ti çactakin tucoohtacilotun, y. tuyaabal vhelanhela[n]tacil nictee, mactzil cijl, y. çamacnacil vboce

¶ Hextetukuulna Diose. Yan vbakal vpalilob yahtanlahulobe. Laobi madzedzob, maixbahunobi, machaan xocoobi, laobitanlic tihach dzaanyolobi hex hunhuntul tiobla: yantac vnohnaob tuhunhunal, vtiale, y. yetailob, maixbahuntibilil. Laixvnail binyanhebalob, tulacal vtibiltacil Christianob: tihunkulloe, baixbinaya[n] hebalex cex ichexevabin ococex tupalil. y. tiyetail Diosloe. Hex vchebal auocolex tiyetailile. Catzuctuba bin atacunteex.

¶ Vhuntzuc binilahahal oceçextauol, tulacalhibal ocaan tiuolob, yetailob Dios, yetel alaboltzil Christianosobe.

¶ Vcatzuc binil atacuntex, tulacal lic vtacinticobe, laobix Catzuctuba, inkati valab teexvaylae. Laytahoklal loye, hach chhencocbexixan, yoklal hoppolil vcah inpatcunic avubiex.

¶ Vyaxchunitac oheltex, cex inyamehenile: he uchebal vhach yacunicex Diose: vchebalix vchhaicapixanex, tunohkuulnaticaa[n], vche balix vchhaic acucutilex cabin caput cuxlacex acicioltex yayikalilob .y. vhunkul ciciolalobe. Hachkana[n] vuilalteex auohelticexDios tipaya[n] beil, bax auohelticex, vamac hahalDios caix auoceçextauol hahal Diosilloe. Laixvchun binil auohelteex, y auoceçextauol Canlahu[n]pizocçabenil ocolal Articulos de la Fee, vkaba, laobix vnah yocez tiyol tulacal vinicob, yantibaalcah, tichichyolil, tixmama cayeolalil, uchebal yocolob tutibilil Christianoilloe.

¶ Vhunppel Articulo, tijlevtzolol, y. licvpacantabal, hibal yantac ti Diose.

¶ Laytac vyax chunbin cohelte, y. bincocezticol CayumiltiDioslail tuhunalhahalDios vchuctumen tuçinilloe, maixpintuba Dios. Heuactuhunali tuba hex Dioslae, vchuc

tumentuçinil: vchucix yutzcinic tulacal hibal yolahe, maixmacvchuc yutzcinic vabalukati, madzaan yuchucilti tume[n] Diose. Maixbal lic yutzhalticaan, baxtiluum, baxtatabacitan tulacal, timatali tuchi Cayumil ti Dios tuhunalla. Hextulacal licyalic, yetel licyoltic ahtepa le, maytacxan yutzhalobe.

¶ Lay tahoklal loye. Oheltex talijl tuchi licilvpec, y. vçut caanob, bax v hokolkin, Ve, y. ekobe, talijx tuchi, licil vçaçcunicob baal, cah, talijxtuchi, baililvkaxalhaae, vçihilche yetelxiu, tuuichluume, y. vyanhal tulacal vuich che, y. chhahuc, yetel nicteob, tihelanhelantacile. Yalmahthanilix Dios licil vçihilob, yetel licilvcuxtalob, y. licil vcimilob v[i]nicobe, talijxtuchi talci Españolesobe, vayti luumlae, yoklal vamayolah Dioscuchiloe Maimac chaan vtalel vay cuchie: bonixan, talij tuchi catalci vay caca[m]beçex .y. catzeectexe, yoklal tiualahitacteex, tuhacunal Caiumil ti Dios catzecticeexloe. Vchuci[x] tumentuçinile, vchuc yutzcinic yolahtulacale. Maixmac vuinicil vchuc yutzcinicvkinvkin timatali tiyolloe.

¶ Yanix vchayan ticayumilti Diosloe, ma xulu[n]tei mahauayi, maixçabyomi maix vchuc vcimil, mauchuc vnumultiya ma uchuc vchha pahal, mauchuc vuijhchahal, mauchuc yokolal mauchuc vyanhal okomolalti maix bal vchuc vkuchulyicnal, vlçicya .y. okomolal hahal Spirituhuntacil, manan v cucutil manan v bakel, manan v bacel. Hach cichceelemilac tihunlukul: manan yetppiçan cichcelemil tibaalcahtuçinile, maixbal ticich celemilyanyokolcab, vchac yetkintic vmactzilcichcelemilCayumil tiDiosloe yoklalpotmana[n] vcichcelemil yokolkin yokol .v. yokolix tulacal v hachvtztacil nictee, yantibaalcahe yanito lic ualic teex, bacix hihunppelilituba yanhebaltulacal cuchcelemil y. tibilil yanticaan: yetel tiluume, caihiyanac tulacalcichcelemile, hachtinba[n]tzilihi, hach ppeta yenixhi cacappiçibyicnal: vnohtibilil Diose.

¶ Lay tunvchunlo binil auohelteex tiDiosil likul tiyixma ppizben cichcelemil tali tulacal vtibilil .y. vcichcelemil çihçabilobe, yoklal lail dzaic vcichcelemil .y. vpacat kin .y. V .y. Ekob: y. nicte, tulacal. Dzocebalitu[n], licil ualicteex, hahaltibilil .y. hahalcichcelemil Cayumil ti Diose. Laydzaic vcichcelemil, vtibil .y. vlemba, vçihçah babaliltuçinile, laix hach kana[n] vuilal, ahahalocçicextauol: timamacayeolalol, cau tzac alukulexloe.

Como crio Dios todas las cosas para el hombre.

Tba. Et presit piscilus maris, & bolatilibus terre. Genes. I.

Hecanoh ahauhahalDioslae, lay yaniltulacaltidzoclukanil, vhachtibili, y. yutztaciltuçinile, yoklal laildzaicvpacat .y. vçaçililkak, yetel vchacauile laix dzaic vçulucnacil ik, yete lix vçihçah cayob coohelte bay xa[n], laildzaic yuchuciltiluum, vchebalvhokçictulacalxiuob y. cheob lic vçihilie y. ix ixim, yetel tulacal chhahuc, bax tulacal lic vçihlahaltuuichluume.

¶ Laixdzaic yuchuciltumotzcheob y. tixiuob vchebalvdzaic yail y. yaahobe, dzocebalitun licil ualic laildzaic vcijl .y. vchhahuciltulacal citac tibabal Yanyokolcabe.

¶ Hexcayumil tiDiosloe, hunac ahmiatz, hunac ah ohel mabal ma yohelma yoklal yohel matuçinile: maixmacvchucyetppiçanticvmiatz yoklalyohelmail tulacal, hibalmani y vtzhi tibaalcah tuçinile, yetelixtulacal hibal ualac helexane. Batac teticaane, baix vay tiluume, baxtataba cita[n]tuçinile, yohelmaix hibalvalac, vtalelçamal cabeh, hu[n]haab, cahaab hu[n]katu[n] picdzac vkatunil vchmale: yohelmaix catucul y. hibal lic catuclic tac pucçikale, yohelmaix tulacal lubahun, licyutzcinabaltatabacitan: ti muculmuculil, balantacil, ich akbil y. tuuich vinicobe, vhach ohel maix hibalualac mitnal: yohemaltuçinil: mahancenix tuçiniltuuich Dioslae.

¶ Chhenco[c]beex inthan cexinyamehenile, he cahçihçahullae, hachtibil: tac yoklallailtuhunal dzaic yochel tulacal çihçabil ya[n]yokolcabe batac chanchantacob baix nuctacob, vtanolmaobix tuçinil, batac lic v xinbaltuuichluu[m] bax cu xinbal tuuich haae, baix cuxikbilti yk laix xacic v chiobtuçinile.

¶ Potmananitun vçijci, vtibilil y. vdzayatzil yicnalvinicob, Tilicvdzaictioblu[m] .y haa, ykobe, yetel kak y. tulacalyanyalan caane: batac chacan baix machacane calaacob tulacal tanlicobe. Baix vdzaci kintoon çazcunicon tichumkin, yetel .V. yetel ekob çazcunticon tiakab yabix vchaya[n] vdzaah cayumil tiDios too[n]: auetelex co[n] vinic yantibaalcahe, hax yoklal tulacal vdzaah teexlae. Mata[n] vkalchite teex: maixtanvkatab teex achuhmicab[a]eex, Heuac hachhaili yolah teex, ahachyacunicex tuuolol apucçikal yetel tanbilolalexe, caix atilizcunexe, vahima lay hahalDioslo, laix tuhunal vnah yacunabal tizi cil, y. tilizcunaballoe, maix akuulticex hunpay, yoklal heob lic apayalchiticex .y. lic akuulticex, tibay Dios tathanex cuchie. Mabal vchuc tumenelob cuchi, maixbal vchuc vdzaicobteexhele xa[n]. Yoklal manan vlak manan vya nal hahalDioslae. Heuactuhunali lic catzeectic y. lic caca[m]beçic teex helelae, layhahal utz, maxulumte maixtuclaben, vtibililHeuac chetu[n] lic akuulticexob .y. lic atzicicexob tikuil y. akilcabilexob vchie, xabalbaobilo, ciçinobixa[n], hach lobtacob tinbantziltacob, ppetayen tacobixan. Binix auoheltex v nupilob cayumilti Dios, laobitohlabiob tumenel cayumiltiDiose te tiyotoch teticaane, caix lublahi uay ticabla, Bay bin calicteex yuale, yoklalix hachlobilob, y. ppetayenilob, yoklalix kuxilobteexcuchi, licil yalticob teex acimçicex aualamehen, laix vchun licil yalicob teex, auemçicex akikelcuchiloe Heuac hecanohahau ti Dios he catzeectic teexla yoklal hahal tibilil, vhach yama yetailob, heklay vtibilil Christosobe, baix bin vya cunicex yetelbin yetailteexe, ylexto mayolah maix vkati vcimilhi mac ychil vkebane. Maix yolah auem çicex akikel: tibaxalbil lauac ichkebanile.

¶ Baixan hecayumil tiDiosla hachnoh yoklal tuçinil yanile ya[n]itac ticaan, yanix tiluun yanix tiykob, vayixyan yetel castilla tacluumil yetel tibalcah tuçinile, bacix matan auilabexie, yoklal he caDioslae yxmacucutil, laixta hoklal mailvchuc cilic, tuuichob cacucutillo hetun capixan manan vcucutile, bin vhach ilab cabinhokoc, likul taccucutile. Bacix matancilab cayumil ti Dios vayhele, vaiyan cicnal vcuxcinone, yoklal vabinmaac vbailcunic vcuxcinicone mayhixan, caçebalcimile maix hi vchuc cacuxtale. Baix yanil cayumil ti Dios yokol tuçinil chacan, yetel machacan ti he vdzaic yetel vdzac cunic vcuxtalobe, Bailix vdzaic yuchuciltiob, chhiyebalob yabhebalob, yetel vyiheçic vchhibalobe. Tijxyan ticaan ca noh ahautiDios tihach cichcelem. Potmanan yokol vchuc vtuclabal tilicyetçic vba ti nupp lumich tutan yetailobe. Tijx cilic auetelex tuyabal ciciolal vabin auoltex ocoltiyetailile.

¶ He canohahau ti Dioslae, halach ayiklal yoklal madzedz maix bahun yayikalil, laob tacan tac tumenel tetiyotoch caanale laobi mabiykin çabyom, maix biykin hauayob: yoklal ma batacob yayikalil yokolcab, hauayob y. xulum teobe. Heuac heyayikalilob, balili bin vhunkuldzaic tiyetailob tetukuulna tiyotochticaane Mabiykin çabyom, maix biykin xulumteob, baymail xulum teil canoh ahau ti Diose, lay tahoklalloye inya vinicilexe, hach yacunex cicitanlexixan, tilizcunex kuultexix cahahal yumil ti Diosloe, vchucix tumen tiçinile, mactzil vcichcelemil, mactzilix yutzil .y. vtibilil hach ayikal paynu[m] yokol vchuc vtuclabale, vhach nah yacunabal, vhachnahix tan labal, lay hach yamaicon vhach yamaexi xan, laytun tuhunal vnahkultaballo teitun auohel ticex mananil acuxolalex cuchi, tilic auocçi cex tauol atilizcunicex, tilicix akuul ticex tuzbilkuob tihahalku tudziauolex cuchi. Heuac mahahalkuob cuchij chambel v lobol ahtabçahob cocinticexob, y. baxticexob cuchi. Baytobinvalic teex yuale: heuac tuhach hunali hahal Dios yantataba tuçinile, batac ticaan, baixtiluum, baixtikaknab, baix tiyk xan lay lath mail laix dzaccunic, laixvchunma vthan tuçinilloe, laix hunppel yocçabenil ocolal, bin auoceçex tauol: Cautzac abenelex tunoh kuulna Dios ticaanlae laix anahex aci ci olte v hunkulciciolal y. yixmaxulumte yayikalil, bin v hunkuldzab tiyetailobe, laitahoklal loye, inyamehenilexe chichcun auolex chich cunexix auocolal: Cabaac auocçicex tauol Dios, tuhunali, baitintzolciteexloe, yoklal ta vubahex valicteex, catihoppi vthan sancto Euangelio, hibici canahil cocezticool caix ca putçihicon, vchebal calukul.

Como Dios crio los Angeles.

Tba. Qui facit Angelos suos spiritus. Psal. 103.

He vchebal anaaticex, Oxppel Articulosob lic vtalellae, yan vuilal auohelticex, vchucil yutzcinic tulacal, hibalyolah, canoh ahau ti Dios vchuctumen tuçinile bayticalciteexe, laixtohoklalloye, inya viniclexe mactzil yutzcinci hibalukavolah ualabteex helelae laobi vhachtalantacil yetel vhach mactzil thanob, yoklal hecapucçikalob, y. canaatobe machaanob, maix vchucob vnaatic, hibici yutzcinic Dios tulacale laixtahoklal licil valicteex, hachtalan vthanilob, yetel mailchaan anaatex anaatexloe.

¶ Halextoten mehenexe, vchucua adzaic tutan, akab, luum tuçinile, baxkaknabtupete le, manac vchuc tihunlukul, heuac bin vchucac adzaicex, dzedzilitiluum lauac chanchanili tihaa takabex. Yoklal machanchan vtana kabex, hex luum y. kaknabe, manedzan çinlic vtanob, heuac vabay nohilakabex nohil luu[m] y. kaknab cuchie hijhi chabilacie. Baylicil uet ppiçantic anaatex, ma chanchan yicnal yuchucil Dios mabahunnohilloe, baixtahoklal mail vchac canaatic hibici vcah tumactzilloe hekbay lic caac teex helelae, he Diose hahal Dios tuhunab, lailic intzectic lic incambeçic, yetel lic inpatcunic teexlae. Oxtulob ti helan helan ti Personas, lay vhun dzic Personas vkaba Dios citbil, laix vcadzic Personas, Dios me henbil, vkabae, hetun vyoxdzic Personas, Dios Spiritu sancto, vkabae. Heoxtultuba Personasoblae, maoxtulobtuba Dios, heuac tuhunali Dios, hex Citbile, hahal Dios, hex mehen bile hahal Dios, hex Spiritu sanctoe, hahal Diosi xan maix Oxtultuba Dios, heuac tuhu nali Dios. Hix ciaci athanex ten hele, cex in yamehenile, bicx vchucil yutahal lic yalic Padresob toon lae, cahahal Dioseac Citbile, cahahal Diosac mehenbile, caix hahal Diosac Spiritu sancto xane, caix hahal Diosac, hunhuntultuba ti Personas, ti vchuc tumen tuçinile, tihalach tibile, ti hach cichceleme, ti hach ayikale, tihunac ahmiatze, timaix Oxtultuba Dios oxtultuba Personas, la, heuac tu hunali hahal Dios, bicx vchucil loe? tiualahi tacteex cex inyame[he]nil, mail vchuc anaaticex tanaat, yoklal mactzil yutzcinic Diosloe. Heuac bin auoceçex tauol, tauocolal, yoklal bayyolahil caDioslae. Bay ocanil tiyolobyutzil Christianosob, bay bin auocçi cex tauol cex ichex xane.

¶ Lay tahoklal licil calic tucappel Articulolae.

¶ Ocan tiuol Dios Citbil vchuc tumen tuçinile.

¶ Vyoxppel yarticuloilocolalloe, yocçabal tiyol mehenbilil, huntulil Dios vchuc tumen tuçinillae bay halabic caanale.

¶ Vcanppel yarticuloil Ocolale, yocçabal tiyol Spiritu sancto Dios, vchuc tumen tuçinillae.

¶ He Oxtulob tuba Personasla, he Citbile hahal Dios, hex mehenbile, hahal Dios, hex Spiritu Sancto, hahal Dios. Maix Oxtulob tuba Dios, heuac tuhunali Dios, hex hahal Dios lae, Oxtultuba personas, maix tuhunali per sonas, bay bin auocçicex, tauol, vchebal alukulexlae.

¶ Vhoppel yarticuloil Ocolale, Baybinil auocçicex tauol lail canoh ahau ti Dios, yahçihçahul tuçinilloe, yoklal lail çihçi tulacalchacan, yetel machacane, hetulacal vçihçahbabalil ca Dios lae. Oxtzuc thoxlicob. Oxtzucix canat mailob xan, he vhuntzucob cucutilvcahob. Laobi Corporalesob vkaba tacthane. Hex vcatzucobxane, ixmacucutilob laobi Spirituales vkabaob tacthane. He tun vyoxtzucobe xakantacob, ixmacucutilob tiyanixvcucutilob lic v benele.

¶ Heob v payntibe, vçihçahbabalil Dios pizcucutobloe, heklaobi he cilicob tacich, he uac vchuc cubicob ticubah, lauac vchucob cudzbenic, tiudzbinah. Lauac vchucob caledzic, tacledz, lauac vchucob vtalel tactal, heklaobi hotzuctuba, vbah vkabaloe, hex vçihçahbabalilob cayumil ti Dios, pizcucutil vcahoblae vchuc vnatabalob teti cubahobla. Heklaobi caan, yetel kin, yetel .v. yetel ekobe, yetel haa yetel cayobe. Baix luume, tunichobe cheobe yetel tulacal xacnalobe, yetel xiknalobe, yetel vchayanob yikil luume, hex tulacal vpayantibe, vçihçah babalilob, cayumil ti Dioslae, huntacal Corporales vkabaobe tacmenel, voklal yantacil vcucutilob, y. vbakelob yoklalix licil cilicob, y. cohelticob tuuichob, cacucutile, he v payan tiobe çihçabilob, lic ualic teex vaylae. Manan vnaatob, maix nan vcuxyolob hauayobix tulacal, çabyomobixan haili mahauay caanobe, kine, ve, ekobe, heuac manan vnaatob: maix nan vcuxyolob, maix bal lic yu bicob xan.

¶ Hevcatzuc, vçihçahbabalilob ca Diose, Spirituales vkabaob tacmenel, yoklalmananil vcucutilob mahauayobi, maixçab yomobxani, mauchuc vcimilob, maix vchuc vxululob hach tibiltacix vcux yolob, yetel vnaatob, potmanan cokolob, laobi vcatuzçihçabi, vçihçahca nohahau tiDios vchuc tumen tuçinil, teticaan caanale, laobi Angelob vkabae: hach vtztacob maix bahuncichcelemilob: yoklal vdzaahob tukuul nateticaane, vdzaahobixtiob yalmahthanil vtacunteobi. Maix xanhi vthoxbaob, caoxtzuchiob, hach yaabob maixbahun xococi, yoklal paynum yaabilob yokol tulacal çaamyantuchi kaknabe. Potmananix yaabilob yokol tulacal, vthahal, y. vthunul yaalilkaknab, yetel, caanil haac axococe. Tuxchi cayilahob oxtzucilob: bayticalcie, he

Exposicion del P[a]ter noster.

Petitis, et non accipitis eo quod male petitis.

Kalchi acahex, maixvballic akamicex, yoklal mail vtz apayalchiex. Cuthan v palil Dios, Sanctiago, Mehene payalchite Dios tu yabal alabolal yoklal vayucappel, yolil licil apayal chie mabal bin, amatab tukab Dios. Tibil ua caxicech akatab babal tayum bax tauetail, ti cappel yolil tilicix aualic tahunal inkat kuchul intu[m]tumolte in yum, ixbinaci vdzab inyatzile, ixmacita[n] vdzabe, ma vnahi, he ahcateolal ti vinice (cuthan Sanctiago, pecben yol tulacal, tucappelix yolil licil vbeeltic babal tulacal) lai vchun mabalbin dzabacti tumenel Dios, ti lic v payalchie. Kuchul vcibah huntul vinic, Yicnal calohil ti Iesuchristo, vkata[c] v yatzil. Cayalahti yumile, vauchac ava[n]tice[n] yetel adzab in yatzile vtzcin inmahante cuthan. Hex tiyilic vcappel olal vinic cahlohile, cayalahti, vchac vdzabal vyatzil ahocolal, yetel ah alabolal tivinice. Catun yalah cahlohil ti, vtzac bai licil akatic te[n]loe, cuthan. Baixan, payalchinen, tuyabal tha[n]tal, tilic atohpultic açipil yetel, avotzilil yoklal, ma çamac dzabac ayatzil vamatan achacancun anumya. Bai licil yalic cayumil ti Diosloe. (Aualah auayakalil cech vinice, timaixbal vuiltech tatha[n]) Heuac babal tha[n] incah tech, hahal otzilech, ahnumyaech, ixmabacech. Hach xulicix anumya xan, lai vchun licil valic axicin. Ca akalchiteten, yacunah yetel vtibililbe, caachac vçubul tzilhal vximbal apixan, cuthan. Mehene vnahiua dzabal vyatzil ahkatmata[n], vamatan, vtohpulte vnumyaile? bin ua okoc ichtah numya tumen himac va ayikal tuthan timaix yolah vchacancun yotzilile, matihunkul Payalchi vciabh, ti Dios Fariseo tivaa[n] yethun Altar maix tibilil vpayalchi yethu[n] Dios, Ena hach lobhi vpayalchi tuta[n] Dios, yoklal mail, tithontal, Payalchinaci maix v çipil yetel yotzilil vchacancunah, heuac vtibilil vbeel vtzolah tuyabal nonohbaile. Hex vlak Fariseoe. Lay tah payalchi vbabi tumen Dios çatçabix vçipil tumen vthontale, uah ma teyan nachil yethun Altar cuchie. Hach thonan vpucçikal timaixtan vnacez vpacat tumen vthontale: tilic yalic Dios Yumile Okez aich ten cen ah tamkebane, cuthan cuchi, baix vbabci vpayalchi. Ah bolon pixan ti Sancta Maria Magdalena, yoklal tuyaabal thontal luchci yicnal cahlohil ti Iesu Christo vkatab, çatebal vçipile. Baix bin ocçabebal auokotba tume[n] Dios vabin baac apayalchi vpayalchiobe. Baixan payalchinen tidzaan yolil tumteix vnuucul yetel vbenel, athan. Cautzac yubabal tumenel Dios. He hij caxicech athanah Ahau yetel, halach vinice. Mauahi hach ti yan auol, yetel atucul, titha[n] lic aualic, mahebal açipile? Mehene, machambel, yetun yahauluum ayanil tamuk apayalchie. Heuac tutan canoh ahau ti Dios laix lic athanic tapayalchie. Bacix matan auilab tacucutil yche. Heuac hach nedzan auetu[n], tak cabalix vuich, yetel vxicin tech (manan) cah manan, chhibal, nedzan vkuiltiob. Bai nedzanil cayumil Dios toone. Dzocebalitun, hunkulcinix apayalchie, bacix tukuc auol ti hunten caten apayalchie. Bacix xanac vdzabal ayatzile, malatah men bin nicebal apayalchi, yetel atahautic Dios, ti la tamucut akamic ayatzile, vayan athan, yethun halach vinic, timaixtan yocez athan, tayax katic tie, bin ua tukuc auoli? Binech ua lukuc tima vdzocez athane? Matinthan, Ena vamatan, yutzcin ti huntene, caxicex tucateni, caxicech tiyoxteni, yabix vtenel abenel atzacle latulah yocçic athane, baix bin acib yetun Dios, cech mehenlae, yoklal bai yaalci cahlohil ti Iesu Christo (canahil payalchi, tixmacananil .y. tixmamanicil) ohelteyabil vtenel vxa[n]cunic, vdzaic cayatzil, ca yumil ti Dios. Ca yumil ti Dios. Cautzac vya[n]hal yaal too[n] caix vtzac cacoohcinic, vdzabilah, yoklal vnucili vpochhic vinic hibal, lic vçebel dzabaltie, yetel hibal lic vchic tahalti tatabae. Laix cooh tuthan, hibal ichticil numya, yetel, tuyabal keluc vchic taheçicie. Kuchul vcibah huntul chhuplal, Cananea, vkaba yetun cahlohil ti Iesu Christo, vkatab vyatzil yal. Yoklal yanil cícin ychil vcucutil yal cuchi, hach yaix vcah tumen. Hex cahlohil, vtuçah vtadzmal. Maix yolah vnucub vthan cuchie, he chhuplale, humbel vpaynumhal yauat, yetel v payalchi cu benel tilic yaliclae, Iesuse? Okez aichten, yoklal he uale hach ya v cah tumen ciçin, cuthan cuchi. Cayalah cahlohil ti chhuplale, menhuli atiyaltex, cex hunpayil vinice chambel titana[n], çatlahi tiyotoch Israel, ce[n]huli. Maix tibil calukçabac vah ti mehentzilob, caix dzabac tipekobe. Cayalah chhuplal tie hahibe, tohpulincah tinpekil cech yume, heuac lai cumatic pek, vppuyul vah culubul tu Mesail vyumile, laix inkati inmatab vppuyul vuahil adzayatzil, cuthan cayalah cahlohil, Be chhuplale? nohi auocolal yetel, avalabolal lay tabmen loie. Vtzac, bay licil akaticlae.

Fili ante orationem, prepara onimam tuam, neis

quasi tentans Deum.

He tauoltic payalchi, cech mehene chhaaba tipayanbeil, yoklal laila, tuntumol acah ti Dios, tilic apayalchi timachaa[n] abae, cuthan kulemdzib. Mehene he v hach tohil chhaaba bin acib vchebal yubabal apayalchi, lai appatic alobil, yoklal maçamac vbabac apayalchi tumen Dios, vama appatma alobile, va vnupmaech auet vinicil cech mehene yoklal açipaniti tuyail çipil. Maix auolah, ahauez akeba[n]ti, Ena lay abeel açipil ti, çançamal. Anahiua akatabti vçatçic açipil, yetel vdzaic ayatzile? Ma ti hunkul, maçamac yutzcin bai yetkinlo, maua vnupinmaech Dios, tumen açipilti mankin? Habla bicx bin akatic, vdzaic ayatzil, yetel, vçatçic açipil, vamato auocez abatie hahal than incah tech, valic a payalchitic Dios, ychil aveyuncile, akuxile, yetel akeban, ti maix auolah axulez .y. ahaueze, lolob thanbil apayalchi tumenel Dios vtichixthan apayalchi tutanil Dios, yoklal bay yalic kulemdzib loe (matan yubi Dios vpayalchi ahkebanob) Mayolah vppatah vkebanobe Payal chi vcah yahau Antioco cuchi, cuthan kulemdzib. Pakmabix v payalchi v kazil ahau tu tan Dios, yoklal, mail yoklal Dios, yolahil vppatal vkeban cuchi. Baixan va akati vdzabal ayatzil, tumeneti Dios. Dza uyatzil auet vinicilob, çatezix v çipil, himac çiplahi teche, mahanceni, vamatan adzab, vyatzil vmehe[n] batabe. Ma anah akatab ayatzil tuyume. Balxa[n], vamatan adzab vyatzil vmehenob Diose, heklai avetmehenilobe, madzabom ayatzil tumen vyum ti Dios, vaix bin acuchpachcunaba tah numyaobe? binvcuc[h]pachcunvba cayumil ti Dios tech. Himac macic vxicin. Caachac yubi yauat ahnu[m]yae, cuthan kulemdzib lai bin autic Dios, maix tanyubabal vthan tumenel. Hecornelioe, Dzayatzil vcibah tahnumyaob. Laytahmen dzabci vyatzil tumen Dios. Pimixtuba vinic dzabi vyatzil heix v dzabal vyatzil ça[n]çamal, yoklal licil vbeeltic Dzayatzil tiyetvinicilob. Dzocebaltun va akati yubabal apayalchi tumen Diose Tzici Dios, yetel yalmah thanil yoklal Baidzibanil tiyunil Dios. Himac macicvxicin caachac yubi vthan Dios yetel vtacuntci? laytah payalchi bin lolobthantabac tumenel Dioslae.

 

Preparacion para cada dia.

Eratres sobriestote, & vigilate.

Vidzinexe? chhaexaba ppixichnenex xane, yoklal auahval ticiçine, macbe vcah tutahauate. Mehenexe ppilex aich: yoklal he ahahal nuppex ticiçine, bai vximbal cabcoh, tilic vxachetic vamac bin vlukub, yetel vtabeze, lai binamupintex tichichil ocolalloe, cuthan vpalil Dios sanct Pedro, he tiyoheltic vinic, vtalel vnupob vdzoyez yetel vbacçahte matan vnayal yol, Ena baili vpectic yol, yetel, vchhaic vba, mahebal vdzoyçabal tumen vnupobe Mehene malauac lauac nupbil, lic vtalel vdzoyeçech, heuac ciçin, hach nonoh titabçah, yanix yah antahulob tupach, heklai baalcah .y. baalcahil vinic, baix cacucutil xane, heklai yah antahulob ciçin, licil vdzoyçiconobloe (ma cet kikeli maix chambel cet vinicili licil appizilba cuthan vpalil Dios sanct Pablo, heuac ciçinobe cuthan) Baihiciac vthane macet vinicil, yetel cet mukil? yanil ppizil ba toon. Heuac ciçinob, hach, paynu[m] vmuk yetel yuchucil cokol, timaix chaan cathan, cadzoyçicob vamatan capayab Dios cahantahulte, yetel tocicon, tukabobe. Lay vchun lo. He vpalilob Diose tubaili vchhaic vbaob tipayalchi mahebal vdzoyçabal tumen vnupob, lay alic yol vpalil Dios Dauid, tilic yalic cuchilae, Diose vahantahule: Balx bin inçahte, mabal tihunkul ma[i]tac ciçinobi, maix dzalpach, maix bal bin inçahte, tilic ya[n]tice Dios, cuthan, maix cha[m]bel vchebal anupintic anupob binil achhababa tipayalchie, heuac binix, avutzcin vchebal vpathal abeel tulacal. He tiyoltic vkaxabna, bax yutzcin babal vinice. Payanbe vtumtic tupucçikal vnuucul vbeel yetel hibici bin yutzcinic xan, vchebal vchhaic vba, vchebalix vpatbal vbeel vkatiloe, vaixla lic yutzcinic ah menche, yetel ahmen tuniche. Ena mabal vbeelil taba tiloloblae. Noh xicilitun, anahil abeelte cech Christiano, tilic avoltic, atanle Dios. Baxan. Ca [p]atac abeeli. Bay yutzcinci vpalilob Dios heklaobi tuchij ti yolticob dzibhun bax tzeec, bax ximbali baxan, lic vpayalchitic Dios, tuhoppol, capatac vbeel tumenel Diose. Baix bin avutzcinic cech mehene, vaakati vtibilhal abeel tu vich Diose. Hex chhaaba anahil abeelte çançamale, lai cutalellae.

¶ Vyaxchunitac, tuchij cabinlikicech tauay tiha[t]zcabe. Caclampixne[n], chicilbeçixaich nibte ixvpixan Dios, yoklal tutacunticech, tiakab timaniloe tumenix vchayan vdzayatzilobteche baix bin chunpahebal abeel çançamal, chicilbeçah ich, yetel nibpixan ti Dios calaac tahmen vpudzul ciçin avetunlae.

¶ Vcatzuc halti Dios tidzaa[n] yolil. Yume tohpulincah tacilich Ocolal, dzaix incah tiuol teix, incuxtal, yetel incimile. Heuac yume vohelma machabil ocolal tuhunal lukebal vinic maix chambel ocolal licil vbenel ticaa[n] vinic: heuac kanani vuilal beeltah vlakin ocolale, lay vchun volahil. Dzaixincah tauol, binil inchhaab inba, inmukub numya, tulacal timainçipiltech xan.

¶ Vyoxtzuc, halti Dios, yumile, Vohelma potchacanixten, mail vchac inbalicinba tikeban, maixvchac intacuntic athan, bax inmukic numya, achaci agraçia, yetel auanate lay vchun licil inkalchitic tech, ca adzab agraçiaten innaatic, vnuucul inbeel, yetel indzoclukçic inpayma teche, lay chhaalba bin acib cech mehenlae, tilic aualic, Paternoster Aue MARIA, yetel Payalchiob tidzaa[n]yolile.

¶ Hex tauocol, tavay tiokinale, Oxtzuc bin acibxani, V huntzuc caclampixnen, chicilbezix aych baiticalahe, nibteix vpixa[n] Dios yoklal tuma[n]çah hunppel kin tacuxtal yoklalix vchayan vdzayatzilob teche.

¶ Vcatzuc, hal ti Dios, yumekahez vik, in naate, hibaltinçipçici inba tech cautzac vokom oltic inkeban.

¶ Vyoxtzuc kahez vamacuka, talakintah yetel hibaal tabeeltah, tikin timaniloe, cautzac auilic vayan açipcie yetel açipanile he takahcunah, ma açipile, ca aualab ti Diose, yumile? indzama tinuol, binil inbal inba tikeban, yetel binil inta[n]lech cachie, heuac tiluben tikebanlo, tumen inlobil, yetel vix machicholalil. Laix hach, okomil uollae, chaanix inba, vmahal inçipil tech tucaten baix chaanil inba, yetel dzain cah tiuol, binil intohpulte inkeban, tu kinile. Lay vchunlo yumile? çatez inçipil, Okez aichten, tume[n] anoh dzayatzile, laibin abeelte tiokinal, cech mehenlae, baitun binil auocebal ta venel titoh auol tilic avalic payal chiob, maix vpectauol, tuçatal apixa[n] vabai ahahal ocçic aba ti Dios tibucahloe. Hahalthan incah tech vabin napahactech apayalchitic Dios, yetel achhaic aba çançamal tibucahloe, bin patac abeel tuvich Dios, maix xanhom vnohhal aChristianoil timaix tan adzoyçabal tumen anupobe yoklal he vchun licil vçebel dzoyçicech, yetel vlubçicech tikeban ciçine, lai yoklal mabal upec tauol, maix chhaa[n] aba tutalel ciçin, yetel dzalpachobe, bacix çançamalac vnah auocçic aba ti Dios, yetel abeeltic ti valahe, vnoh lailitun anahil abeelte, tukinobku yetel tatalel tiyotochku, Bax tamuk Missalae.

Domine doce nos orare.

Yumile, cambeçon tipayalchi, cuthani vcambeçah vinicilobcahlohile tilic vthanob yetel cuchi. Auohelexitac vayan vthan pizvinic bax maçebal, yetun halach vinice, timaix yohel vtuçub yetel vtzol vthan tuhunale yoklal xixip vtha[n] maix chacanti hibal bin vkatabe, lic ubenel yethun ah miatz cautzac v cici tuzic yetel vcici dzibtabal, vthan v dzab tukab halach vinice. Bai vcibahob vca[m]beçah vinicil cahlohil ti Iesu Christo. Heklaobi yani vthanob yethu[n] Dios yoklalobix payalchi cuchie, timaix yohel hibal bin vkatab y. hibici vnahil payalchiob cuchi xane, lai vchun kuchciob, yicnal cahlohil Iesu Christo, tilic yalicti yumile cambeçon tipayalchi. Hex cahlohile ma vcoytah vbatiob, maix vpochhah vthan, yoklal baili chhaanil vba, vcambeçic himac katic, yetel yulolma canbeçabale, cayalahtiob, Mehenexe, he cabin payalchinacexe bai bin avalicex ti Dioslae? Cayum &c. Belatun, Mehenexe canoh nibte, vpixan cahlohil ti Iesu yoklal yoltici vtuçub, yetel vculcintoon vpayalchi P[a]ter nosterlae, heklai vhach tibilil payalchiobe, yoklal mavthan, yetel vtuz vinici, heuac cahlohil ti Iesu Christo tuçi tuchije, Comhijx vthan Pater noster tume[n] cahlohil caçebac cachhaic ticol yetel cautzac caçuçuhalic ma[n]kin xan. Bacix comhi vthane, heuac tii yan hibal yan vuilal tacpixa[n], yetel tac cucutili. Baix dze[dz]ec than balmaic tulacal canahil cakatab ti Diosloe.

Ca yum,]

¶ Vyaxchunitac. Yalah cahlohil ti Iesu Christo, calic, cayum, vchuninte capayalchi, cachichac calabolal tacpayalchi, vahima hach alaboltzil vkaba yumbillo. Baix chhahucil cab tuchii vinic yalic yumee? Yanua yumbil, tihach tunichil vcah vpicçikal. Matan vdzab yatzil vmehen, yetel matan yokez vuichti, tinumya vcahe? Manan tinthane. Maukin uac yu[m]bil. Cayumil ti Dios cech mehene, yoklal hach paynum vyamailon, yokol cayacunabal, yetel catanoltabal, tumen ca cucutil yumobe, bai licil yalic Dauide, (vppatahen inyum, yetel innaa. He Diose lai mabahuni, yetel mabiykini vppatahenloe, cuthan.) He tupaktumtic Mehen[n]tzil ahçatbaalbae hach xulic vnumya, cayalah, Bee, otzilen balx binincib: binxicen yethun inyum bacix çipenti bacix inppatahe, alanuol binil yokez vuichten, vahima vnuucili yokçic vuich tumehenob, yumbile cuthan.

¶ Heuac ylexkalo, bacix vtzac vtha[n] Dios toon, bacix yolte vmehentoon, yetel vchhabon vmehenilante, malatah oklal binil auocebal, tixmatil ti Dios, yetel bin açipebaltie, yoklal bacix vtzac vthan, tiuahtanlahulobe bacix yabac yayikalil, yetel vdzabilah menantumenel vtiyalte, vmehenobe. Heuac hach ya vthan, yetel vtzeec licil vtzeectic vlobol mehentzilob, yahpochhil vthanobe,laix vchun licil yalic cauimil ti Dios tahkebanoblae (vaten ayunexe? tabx yan ayacunabexte[n], bay vyacunic vyum mehentzile, vaixten ayumilex xane, bicx matan açahtenex, bai vçahtic vyumil Palilile, cuthan. he utibilil Mehentzil, cech mehene, ma chambel, yacunah vcahtuyum. Heuac yanix vtibib vyumti ppixichix vcah caachac vlobcin yol vyume. He Sanctopbe, bacix vtzac vthan Dios tiobe. Bacix yet thanacob cuchie, malatahmen vmahal vçaholtic Dios Ena yan vtibib Dios tiob, cicilnacobix tutan Dios xan, yoklal vnaatmail vtepale lai vchun yaalci Sanct Pedro, ticahlohil ti IESV Christo huntenie, yume luken vicnal, nachcunixaba vicnal, yoklal vinicen, ahkebanenixan cuthan. Yalahix tucaten, tilic vtal vpocol yoc tumen cahlohile, tech vabin pocicvoc cen mabale bin ua inmukub v poccoluoc tumenel Dios Ahtepale? Mata[n] inmukub tihunlukul cuthan. Habla bacix vtzac vthan Dios tech cech mehene, bacix matan vçebel çateçech, tilic açipiltie Malatahmen binil apochhob ahtepal. Heuac cicilnachen tutan, bai vcicilanil Angelob, yetel caanil vinicobe, licua vcicilancil yahtanlahul Ahau tutan vyumil yoklal yohelmail vtepal, ena mabal vnohol, yetel vtepal tilob, nohxiciltun canahil cabeelte yetun canoh Ahauti Diosloe.

¶ Paktumteix cech mehene, mail yalah cahlohil calic inyum heuac cayum bin calab tuthan. Yoklal mail vyum huntulcatul tooni heuac vyum vinicob tulacal timaix mac ma vmehen yetel vçihçah vinicile, lai vchun yolahil vyanhal, ydzin çucuniltoon, yetel cayacunic cabatanba bai taachil vyacunic, yetel yantic yet mehenil vinice: yoklal hach lay vchicul, licil yoheltabal vbalnail Dios hunolal, yetel yacunah tanbaloe, bacix ahauac, bacix halach vinicac vinice ma vchac yalic hu[n]payil vyum, maix vchac yalic, mail yetmehenilob ahnumyaob yetel maçebalobe, maua hu[n]tulili cayum taclacal, cuthan Malachias Propheta maua huntulili Dios çihçoon? Habla bicx vpochhic vlak) yet alil vinice? Binua uçatez Dios, vçipil himac beeltic tibucahla? cuthan. Belatun nahelex cex pochhic, yetel, numçic tiya ahnumyaob, tima atuculmaex, laobil auet meheniloblo Ena layla balcheob, taichex yilabal, tilic atzeecticexob, tixmama okçah ichile, bool keban bin acibex tumenkeba[n]lo, yoklal chhatoh bin vcib Dios teex licil anumçicex tiya, vyamehenilob Ahnumyaobe, mauatan auilbex hibic yantic vba vdzacbacel vinice, valic yocolkix tiyoc vinic. Mavatan ulukçabal, yetel yantabal tumen ukab, yetel ich, mauatan yubi vnumya hunhunppeli, booni, vdzac bacel vinic taclacale, cuthan, sanct Pablo, laix capolinnahma ca yumilti Iesu Christoloe. Habla, bicx matan cokezcich, yetel caante cabatanba, bai yutzcinic vdzacbacel vinic tuhunhunalobe? Hahalthan incahtech potmahanceni, vchiculix, mechil taban ti Dios, maixna[n] yacunah tech, vamatan avubi yetel auoyez auol tu numya alake, ena bechi vchahal yocil bax vkab vinice, heklay matan vpec, maixtan yantabal tumen vchayan yet dzac bacil cucute, maix bal vkati tiobxan, yoklal chahalil tay[o]c.

¶ Dzocebalitun, tucle yoltici cayumil ti Iesu Christo, camul payalchi, taclacal, yetel caantic cabatanba tacpayalchi. Lay vchu[n]. Matancalab dza inçamal kin vah. Heuac dzacaçamal kin uah, maix tan calab çatez inçipil, heuac çatez caçipil, baix tuchayan thanobe. Lai vchunlo. Ohelte vacuxan apixa[n] tiyetailil Dios, vaix machapahan, tumen kebane. Yan taclictech tacanechix tipayal chi .y ti Missasob lic yalabal tumen Christianoob tabacitan, tiluumil yanilobe, yanix vnahal apixani. Payalchijx vcahob cokol bai licil capayalchi yokolobxane, lay vchun licil yalic vpalil Dios Dauid cuchilae (Be yume, tacanen tubeel cahlemob tech, yetel tacunticob Aualmahthanile) cuthan baihi ciac vthane. Yumile, nohnib incah tapixan, yoklal avoltici, vantabal yetel, in tacpahal tupayalchi, yetel tutibil tacil vbeel apalilobe, lai vchunlo, bacix ahkebane[n] tilolob, bacix dzedz[e]c ya yikalil inpixane, alanuol tubeel inyumil ti Iesu Christo, yetel v palilob, cu than.

Yanech ti caane,]

¶ Vcatzuc, lic calic, yanech ticaane. Mehene macha[m]bel ticaan yanil Dios heuac tuçinil, yanile, maix tab manan. He ahaue lic calic yanil tuvay, yetel tiyotoch, licix calic yanil tuyahaulil, yoklal yanil yuchucil, heuac tijhachyan tuvay, timatan yilab hibal yan nachile, bacix yanac yuchucil tiyahaulil, yetel tupetene. Heuac matakcabal vuichtatabae, haili tuvay culanile. He Diose helanhelan yanil yoklal tulacal yanil takcabalix vuich tatabae, baiyalci, vpalil Dios Dauid. (Be yumile Diose. Tabx inbenel inpudzlech yetel inbal inbatech? Matab tihunkul, yoklal vabin xicen teticaane, tiech yani vaix bin emecen mitnale, tijtakan aichi, vaix binxicen tuxul kaknabobe, tijvchucicen akabi. Dzocebalitun, vabin inbalinba ich oklenile Bax tiactune mabal yaalten yoklal potçaçilil tulacal tech, mananix oklenil taich.) cuthan. Habla potmahanceni tuçinil yanil Dios, heuac lic calic teilyan Dios ticaane, yoklal tijl hachchacan vtepal, yetel yuchucile heklai tinbantzil vnohil, ma[c]tzilix vcioltzililxan, he luum, yetel babal tulacal yantacie. Machanchanil maixbal tiyet ppiçantic caane, licix calicteilya[n] cayumil ti Dios ticaane. Camaac, ca[k]ahcun col, vay yokolcabe, yoklal va teyan Cayumil ti Dios ti caane? balx cakati, yetel balx vchun caçidzbic cacultal vaytunumyatzil cuxtal cayanil lae? Hehi cauayacyan taluumilex vmehen Ahau tinachix yan vyumil vaye tuyaabaltepal, yetel yayikalile, vchaciua, vtohtalyol, mehentzil vaye, tilic vpulcuch, tilic vpata[n], tilicix vnumyaxan mauatan vdzibolte, benel yetun vyume? Be, mehenexe toon mehe[n] canoh Ahau ti Dios, Tumenix vkeban cayax yumob, capulcivay tukom, yalilichlae. chupanonix tuyabal numya, yetel otzilil, ychticilyaix vmalkintoon tuyam canupob. Katunyahix, cabeel, mankin tixmamanicilile, habla vchaciua catohciniccol, ychil vyabal numyalae? vchaciua vmahal caçidzbic benel yetun cayumil ti Dios, heklai dzilan ti Ayikalil, yetel gloriae, mauchac tinthani, Ena canahi calab vthan vpalil Dios Dauid lae. (Belatu[n] otzilen, yoklal nachhalil vcah vkinil intoholal. Vay tibaalcahe, cuthan,) baihiciac vthane: Belatun hachyaab otzil, yetel pecoltzilil, licil vçatal pixan inyanil yokolcab, tinachpikanen, yetun Diose, lai vchun licil indziboltic, inchochpahal tincucutil, yetel in benel vethun Dios tilolobe, yoklal hibici yolah Diose, heklai mahahte[n] lo: laix yanil vtumutil incimil, yetel inlukulloe, cuthan, Mehene hulolte, çidzbeix benel ticaan, yanil cayumil ti Dios, yoklal tij avilal cech çihçabi, maix yokolcab avilal, ca uçihçahech Dios, mananix cahunkul otoch vay tibaalcahe, chambel numulbeon, namtadzonix vay tacmahan cuxtallae heuac vlexkalo, bacix tuku auol tacuxtal bacix yabac anumyae. Malatahoklal, bini açidzbic cimil, yetel anibtic cimil, avokol, timalayolah cayumil ti Dios, acimilloe, heuac dzilibte vbeel vpalil Dios, San Pablo, heklai lic yalic cuchiloe (Be yume, hachçicen titalel auetun, hach volahix inppatab, incucutil tilob. Cautzac intalel ticahtal auetun.) Heuac vayan vuilal incutal vay tibaalcah va[n]te inlakobe, matan inmabcun auolah heuac lai vulolma, yutzhal avolahloe, cuthan. Bai xan cech mehene, va numulbeon, y. mantadzon, vay yokolcabe. Canahi capochhob v babalil baalcah, yoklal machich vximbal vinic, al vcuche, bacix kuchuc numulbe, tihunppel helebe, matan vka vkaxabnai, yoklal haili hunppel akab, bin venebalie. Mehene baci açuvancun auol tubabalil baalcah, yoklal hunkin, cakinili acultal vayie, lai lic valic teex cuthan Sanct Pablo. (Ma chan chani, maix nach çinlic vkinil cacuxtal, lai vchunlo, he teexcex manic babale. Beel teex ti bay matan amanabex yilabale, hex teex cex pachmaic vbabalil yokolcabe, beelteex, bai anahilex abeelticex. Ca mananac teexloe.) cu than Sanct Pablo, bai hi ciac vthane, bacix halabac teex? ayacunicex ayum? achhuplilob, amehenobe? bacix vchucac, atiyalticex tzoy, yetel balbae? heuac baci adzabex, yetel acahcunex auoli, heuac naatex, mahanbilil tulacal cadzabi teex tumenel Diose, mahanbil acuxtal, mahanbil atoholal, mahanbil achhuplil, mahanbil amehen, mahanbil atzoy, mahanbilix tulacal maixbal mamahanbil, cadzabitech tumenel Diose, auoheli vabal cumaha[n]tic .y. cupayic vinice, mata[n] vdzabyolie? maixya tiyol tukat balti, tucaten, yoklal mahanbilil. Ca vkamahe, heuac va vhunkul matah tu thane: tij lic vhach yahal tiyol tuçaatal, bax tulukçabaltie. Baci atucle ahunkul ka[m]ci babal heuac ohelte, mahanbilil tulacal. Ca akamahe Hach vtz vtucul, yetel vtumut ahmiatz ti Seneca, Ena ahmacolal cuchi, heklai lic yalic cuchie. He tucabal tzicilil, bax ayikalil ten, tumen kuobe, inhunkul matan tuthanob, tilic vdzaic tene. He intucule, ma inhu[n]kul matani chambel, mahanbil incah, tilic inkamicloe, lai vchu[n], mabal inkati tuçatal, maixya tiuol, tulukçabal ten, yoklal cha[m]bel in maha[n], cainkamah tinthane. Be hach vtz vtumut Senecaloe, caibibaac abeelticexloe. Caachac vyahal tauolex tucimil aualamehenob, bax tuçatal vbal abaex, yoklal, heuchu[n] licil ahach vbicex licil vhach yahal tauolexe? lai yoklal mail atuculmaex, maha[n]bilil, cex akamah, heuac ahu[n]kul matanex tathan.

¶ Dzocebalitun hahcun tauol, mail çamac tohnac auol maixtab vchictahal, hahal toholal tech latamucut akuchul yicnal Dios heklay vxul, licil abenelloe, yoklal mabal yan yokolcab vchucil vtohtal yol capixan, maixbal yet nohil, capixan xane, bacix adzab hunthah cathah tihaa, ychil vnohol chem maibal maixtan vchupul chem xane, hach noh apixan cech mehene, yoklal chambil ti Dios, vchacix yet kalhal Diosi, lai vchun mabal chaan vthan, vchupez pixan, yetel vtohcinyollo, yoklal machancha[n] baix hunthah tihaa, vbabalil yokolcab, ti yet ppizantic, pixane, bacix ayikalc vinice bacix halach vinicac, bacix yabac vbabale, yabi babal mananti, maixmac dzoc lukan babal ti tulacal, lai vchun mamac tohyol, yokolcabe, he ti hach numya vcah vinice, hanal vkati dzedzec, he tudzabal hanaltie, vkati buc vbucin, he ti yan vbuce maxan yulel yol tiayikalhal vinice. Ocol ti vchun thanil vkati he ti yan vbalnalcile, valac cumlac, çutpalacix vpucçikal, yoklal mahunppel çoçouic yol, habla matab vxul vtucul, yetel vçidzil vinic, tilatulah v kuchul yetun Dios, açihçahob catiyaltech yume? Cuthan Sanct Augustin, lai vchun matab vtohtal yol inpixa[n], latulah inkuchul auetune, cuthan, he vcun vçiptah, Noe, likul ticheme, tuchij cayilah tutul nacil haa, tu vich luume, maix tab chacan luum, yetel che, vchucil vcultal cuchie, maitac xanhi, vualkahal tichem tucatene, hex mehe[n]tzil ah çatbalbae: tumtah vcibah tubabalil yokolcab, tuchij cayilah, mananil helelie, hu[n]çuthij vualkahal tuyume. Valkahen tayumil ti Dios cech lic axachetic helel tubabalil baalcahe, yoklal maçamac chictaac techi, yoklal xakanil tuyabal numya, yetel vdzacal cimil tulacal.

Sancto cinabac aKaba.

[¶] He ticalah canale chambel alhebalcol ti Dios, calci yetel lukebalob tubabalil baalcahe. He vucppelthan cutalele, lai licil cakatic ti Dios. Hibal yan vuilal tacpixa[n], yetel taccucutile, vyaxchunitac lic calic, licix cakatic v Sanctocinabal, yetel vtilizcunabal vcilich kaba Dios, yoklal He vtibilil mehentzile lay vkati yetel yulolma cuhoppol vtilizcunabal, yetel vtzicil vyu[m] loe. Heuac bicx bin atilizcunic vcilich kaba Diose lay tilic anachcunic, yanumal tilicix anibtic vpixan, tumen vmappizbenil vtibilil tumenix vhach yabil vdzayatzil teche. Auoheli tuchii tumatic ah numya, vcoohil dzab[i]lah tukab ayikale, maxan vcantic yetel yetçic tulakob timaix vchuc vmukic tupucçikal tumahal vca[n]tic, yetel vnachcunic yanumal, yah dzaule, baix canahil cabeelte, yethun Dios tilic catilizcunic, yetel canachcunic yanumal tumen vnohil vdzabilah too[n], bai licil yutzcinic vpalil Dios Dauid tilic yalic cuchile (Conex ila talacalex, cex çahlemex ti Dios. Yoklal volahil, incantetex, hibahun dzayatzil vbeeltah ca yumil ti Dios ten cuthan) Baihi ciac vthane, mauchac inmukic yetel inbalinic tin pucçikal, vhach nohil vdzayatzil Dios ten yoklal. Ah canan tanamen cuchi. Cayocçahen ti ahauil, bulanen ychil inkeban cuchi caulukçahen tulukil inkeban, vppentace[n] ciçin tumen inkeban cuchi. Cayocçahen tumehenil, hach yaabix vdzayatzil vbeeltahten, licix vbeeltic ten çançamal, bacix uolte intzolob teexloe. Makuchan thani, cuthan. Mayoltah Dauid, vkochpahal yetel yalabal, yixma nib pixanil, bai vchi tikohanob tohcinabi yol tumen cahlohil ti Iesu Christo, heklaobi. Lahuntul cuchi, heuac huntulili valkaba, vnibte vpixan Dios Ca yalah cahlohilti, maua lahuntulex cachie ca tin tohcinah auolex, cex bolontuli? Cu than. Mehene, tubailihi yoltic Cayumil ti Dios, vnibtabal vpixan yetel vtanlabal v dzayatzilobe, mançah vcibah tucahal Isrrael ti ximbalbil yokol kaknab, vta[n] vmucchahal y. vbulul vni vnupob thulic vpach, yetel, oltic vcimeçob cuchi, lay tahmen yoltici, cayumil ti Dios, vkinbeçicob vmankinalil, kahebal tiob v dzayatzil Dioslae. Baix yoltici vkahçabal; tumenob, tzentabciob tumen Dios, cakal tihaab ichpocche, tuhach tibilil hanal talti caan cuchi. Baix cabeelcoon Christianoslae, tilic cakinbeçic vçihil yetel vcuxtal y. vcimil cahlohil ti Iesu Christo cautzac, catilizcunic yetel canibtic v pixan tumenele, yoklal cayatzili. Camatani tulacal toonix tahoklal yutzcuncie.

¶ Maixchambel tipizthan, bin catilizcunic Dios yetel canibtic vpixan heuac tacbeeli xan, balx vuil anibtic vpixan Dios tathan. Valic apochhic, yetel amabcunic tabeele? He vtibilil mehentzile vciciolal vyume? Hex vlobil mehentzile vpochhil yetel yokomolali vyum xane, tibilcunex abeel, cuthan Cahlohil tucambeçah vinicilob cuchi, calaac tahmenel, binil tilizcunabebal Dios. Tumen tulacal, vinicob bin ilic vtibilil abeelexe, cuthan, mahanceni tuchij ticilic tibilil vbeel mehentzile, bax tilic cubic vbeel sanct Pedro, sanct Francisco yetel Sanctoobe, maitacxan catilizcunic Dios yetel canibtic vpixan, heklai vchuninah vtibilil vpalilobloe lai vchun, yalci cayumil ti Dios, ti Iudiosob caoci ti cahtal yethun ixmaocolalob. (Belatun cex vlobol mehentzile, yoklal teexi tahoklal licil in pochhol, tumen ixmaocolalob, licix vtamay chiticob incilich kaba yoklalix, licil yilic lobil, maix vcetel abeeltex, lay tahmenel licil inkochpahal, licix vpulul koch vokol timaixbal inkoch tilolob yoklal vtz valmahthanil teex) heklai matan vtacbal tamenexloe, heuac hahal than incah teex, cex ahkebane, cex vlobol mehentzile. Chhatoh bin incib teex, tilic intilizcunic inkaba, cuthan. Dzocebalitun, hibaluka lic abeeltic cech mehene, yoklal Dios, yetel tzicebal Dios binil abeelte, yetel yanhebal yaal tapixan, yetel tupixan alakobe. Ohelte catzuc yan vuilal, cautzac, vtibilhal abeel tu vich Dios. Caix vtzac vnahal apixan, vhu[n]tzucitac, yan vuilal Caya[n]hal tiyetailil Dios yoklal makanan tuuich Dios, vbeel vnupob, bacix vtzac, abeel tilolob, va ychil ah ualbil keban, ayanil tilic abeeltice, mabal vnahal apixan, tigraçia, bax tuciciolal Diosi. He takin machicilbeçan tuchicil Ahaue, matan vchhabal titostonesil, maixbal ah manali. He beelmachicilbeçan tu graçia, yetel ti yetailil Dios, mata[n] vkamal tume[n] Dios. Maix vchac amanic yahaulil Diosi. Ma inbeel alic uol, cutha[n] Ahbolonpixan ti sanct Pablo, heuac vgraçia, yetel vcimil cahlohil ti IESV Christo, licil inmatic yahaulil Diosbaihiciac vthane. Bacix mabalac vuil inbeel tuhunale. Heuac yoklal chicilbeçanil inbeel tugraçia. Cayumil ti Dios, licil innahal ti yahaulil caan cuthan. Vcatzuc yan vuilal tech tibilbebal abeel tuuich Dios, lai abeeltic yoklal Dios tuhunal, titalix tauol xane. Yoklal va yoklal vinicob, bax dzalbil apach, binil abeelte, mabal vnahal apixani, he cimen ticucute, laila vinic yilabale, heuac ma vinici, yoklal manan pixani, lay vchu[n] mata[n] yubah, mata[n] vpec maixbal vbeel bai yetkinlo he vtibiltacilbee, lic abeeltic, yoklal vinicob bax tumenel dzalpach, y. timanan yetailil Dios teche, laila, vtibiltacilbe yilabale, heuac. Mabal vuilal mana[n] vpixan, heklai olah y. graçia, lai vpixan lai vcuxlicil vtibililbe, olah, y. yetailil Diosloe, vaix mana[n] yolah vinic tilic vbeeltic bee, mabal vçipilie maixbal vnahal xani yoklal mailbal vchucil vçipil, bax vnahal vinic, tixmama olahile. Olahi vchun vçipil y. vnahal apixa[n]loe, yabi vbeel vlobil vinicob, yabix vtibilil vbeel ixmaocolale heuac mabal vuilal, maixbal vnahal vpixanob yoklal mailta[n] yutzcin yoklal Diose. Heuac mabal v nahal vpixan vinic y. mabal yaalyi, vtalel tichaan mißa, bax tica[n]balthan baxa[n] vamatali tie, baxthan vdzalal v pachi? catzuctahoklal tinthan, licil vdzalal vpach vinic tital tichaan mißa, bax ticanbalthan baxan.

¶ Vhuntzuc, camaac vcambaltabal vçipil, yetel vpochh tumen hunpayob, caix achac vçipil vlakob tilic yilic vmukul vçipile. Vcatzuc vchebal vnapahal tiob, chaa[n] mißa, bax canbalthan? baxan nacix mabalac vnahalob, tiyutzcinice tume[n] dzalpachie helelae hix binaci napahactiob vtibililbe, catunyutzcin titaltiyol, vchmale. Avohelexitac. He paal dzalbil vpach, licil vtal ticanbalthan, bax ti esquela, tumenix dzalpach licil yutzcinic vtibilile, lay v chun mailbal vnahali, heuac tuchij cabin chhiyic yetel cabin yanac vcuxyole, yetel cabin vnaate, vtzil Doctrinae, yetel vchayanobe, catun hoppoc yutzcin tital tiyol. Cayanac vnahal vpixani, hixbaci bin acibex, cex vtzcinic babal tidzalbil apachexie, heuac Belatun chee biykinix vlah apalilex beexiuil, hokatunben paal lolob thanbil tumenel Dios, ychilkulem dzib, çaçacix apolex, nohxibexix tauabil, haili tabeel apalilexloe.

Tac auahaulil cokol.

¶ V Cappel lic calic yulel cayumil ti Dios ti Ahaulil tacpixan, calaac bebeçic cabeel vatabcita[n] yolahe be hachcioltzil pixan, licil yahaulil Diose, hach dzoclukanix tzolanil tulacali. Auoheli, vbeelpalalob ah canbal tiesquela, bax ahcanbaltha[n] heklaobi vaculan yahcanbeçahule, culantac tucuchil hunhuntul maixtan vhubul yetel vbaxalob heuac tuchij tulukul yahcanbeçahul yetel yahcananule, maitac xan, vlikil tibaxal maixpatan vcanbal tihunkul baix yetkinlo va culan Dios tupixan vinice, hach dzocluka[n] tzolanil tulacali, pata[n] vtucul vinic, patan vtha[n], patanix vbeel yoklal cumanil, yahcambeçahul ti Dios, heuac tuchij tulukul Dios yicnale tumen kebane, mabal patani, maixbal tzolani, heuac lobi vtucul vinic, lobi vthan, lobix vbeel, maixbal malobi, yoklal ocanilciçin tupixan vinic, lai lobcinic yetel ppetaye[n]cunic bee tulacalloe (yumilbil yahpayul inbeel, cuthan v palil Dios Dauid, mabal mananhomten,) cutha[n], baihiciac vthan Dauid, vacilmacyol vinicob, yetel ahco maixbal, vpec tiyol tunupob. Cunx ten tinchhama Dios, vahcanulte, yetel yahauilte vokole, balx bin inçahte. Balx bin inpecolte, balx bin mananacten, mabal tihunkul, cuthan. Dziban tikulemdzib, nach binci, ixahau Saba yilab noh ahau ti Salomon, yetel hibic, hach tzolanil, tulacal, tiyotoch, yoklal halach ahmiatz. Hex cayilah Salomo[n] yetel vbal yotoch ix ahau, yetel hach cioltzil tulacal cayalah, Be bolon vpixan, A vahtanlahulob, yetel vbaal auotoch cech ahaue, yoklal cioltzil yanil tulacal, bacix tibilac, auanumal tinxicin tikinie heuac paynum vilic tinvich timavubahe, cuthan. Hach va cicitzolan, yetel dzoclukan tzolanil tulacal. Tiyotoch Salomon. Tumen vmiatzil Ena vinice, bicxuil vtzolanil pixan yanil Dios, yetel yayan vbeel tutanlahil Diose?

¶ Heuac, va akati yocol Dios, tapixan cech mehen, Kanan vuilal atohlic ciçin, yetel kebani yoklal ma uchuc yet Ahaulil Dios ciçine, maix vchac yet cahtal xan. Auoheli, va chupan cab tippule, maçamac abuthub haay, vamatan ahochcin cab, tipayanbeile. Baixan vachupan tikeban apixane, vaix cahan ciçinie, maçamac, ococ Dios, ti latulah atohlic ciçinie, bai licil yalic cayumilti Dios. (He machanchan ti vaye, mauchuc cet veneli maix vchac camul veneli, bin lubuc huntuli. Vaix chanchan çuy[e]me ma vchac, vpixicon yetel vbochhbeçicon, tac cabil cuthan.) He oc tuthan cayumil ti Dioslae? machanchan vtan yetel vuayil apucçikal cech vinice lai vchun mail vchac yetchetal yetel yetcahtal, yetel ciçini, va bin akamab huntulie, bin lukuc huntuli. Belatun cex mehene Ocol vkati tapixanex cayumil ti Dios, vchebalix yayikalcunic apixanex lai vchun licil yalic amenticex vcuchil, yetel atohlicex, ciçinie. Bacix nohac vtepal Dios, bacix mabalacon xane cilmac yol tucahtal tac pixan vahima çihil vcibah, tuyabal numya yetel tiyotoch tzimin, maix ya tiyoli. Ena cilmacyol, tutalel ticahtal tacpixan lai vchun licil yalic, mehenexe? (vayenyan tuvol a pucçikalex, tatahlahix incah tuvol vnail a pucçikalex) yoklal volah ocol ticahtalie, y. inpayab abeelex, cuthan. Belatun kaçon ox numutkuon yoklal maitac bahun, capayal tumen Dios, mankin. Lauac tutalçic, vtibilil tucul tac pixan, lauac tupecbeçic col catanle, lauac tutzeecticon, laac tatahlahivcah tu volol capucçikal, yoklal yolahil ocol talolobi, he toone, toholcacahi, macicacali tacxinici. Yancaxicin tilolob, matancubi vpaymaix colah, caheb capu[c]çikal ti heuac lai licil aheicex apucçikal ciçine hunchi cachij vpayicex, Caavoceçex tapixan, laitahoklal, licil atothalex, licilix auek mayhalexloe.

Vtzcinabac auolahtiluu[m], bateticaane.

[¶] He vnoholya, yetel numya culhitoon tumen vkeban, cayaxyumob lai kazpahci cavinicil, tihach dzaa[n]ixcol tilob tacilbabal, vthan toon tumenel Diose. Hex vtobolilbe ichticilya cabeeltic, baix ca ximbançic, cacucutil tubeil Dios, hobachtzimine, tumenix tohadz, y. tintimc[hh]in, y. timaukati, licil v ximbal tubeil caane, yoklal v nupcolah yolah Dios, v nupix yolah cacucutil, yolah capixan, bailicil yalic v palil Dios ti lob, cuchiloe. (Belatun yumile, Balx vchu[n] auoltici innupinticech, yetel innupinticinba, tinhunal yoklal hach numya incah y. ppizilba incah tumenel mail huncet yolah incucutil, yetel avolah.) cuthan. Auohelexitac, yail, yetel ichticil yail vximbanteçic, yetel vbabtic vchem, tunuphaa vinice, yanix vuilal, vchichcunic vmuk caachac vcuch pach ximbal, lai mailtala[n] yalcab caxic licil yalcab haae. Belatun lai oltzilil y. yail caximbaltic vbeeil Dios, yoklal tunup yolah cacucutil, licil caximbal, lai vchunlo, vama chich camuke, maitac xan, cacuchpach ximbal, yetel calubul xan, hijuil cioltzilac, caximbaltic vbeeil Dios, cahuncetac yolah cacucutil, yetel capixane, lai vchu[n] licil cakatic tiDiosla. Vtzac avolah, &c. Baihiciac cathane. Yumile, canatma, mail huncet auolah, yetel colahe, ena vnup helanix avolah yethun colah, lai vchun licil cakatic yetel coltic, yutzhal avolah cokol, yoklal vtzil avolah, hex yolah cacucutile? mapatani, maix patan vbeel, lay vchun cohelmayl binil çatac capixan, vabin cutzcin colah tachunale, yetel va bin cachhab vtha[n] cacucutile lai vchun cech yume, vtzac auolah cokol, maixtan yutzhal colahe. Mehene hunppelili, vchun licil vbenlahalob, metnal vinicob, heklai, yutzcinic yolah tuhunalobloe. Balx vchun vbenel metnal ahdzibolale ah veyuncile yoklal vkati vdzocez yolah tuhunal, maix vkati vtzicib vtha[n] Dios. Balx vchun vçatal ahocole? yoklal yoltic vtzicib vba, maix vkati vdzocez vthan Dios. Balx vchun vbenel mitnal, ahpochh ti Missa, bax ahchibil bak tukinil çuukine, yoklal vpochhic vthan Dios, tilic vtzicic, vba tuhunal. Dzocebalitun. Bax vchun vçipil vinic, bax vchun vchimil yol, tudzbal vnumya tumenel Dios, yoklal ma akat yutzhal yolah Dios, yokole habla pot çaçilitac, colahil vchun calobil taclacal, laix chu[n]paheçic, yetel chuninic caçatalloe. Habla vtziba licil yalbal, toon kananil vuilal camabcunic colah tilic catzicic yolah Diose. He koha[n] yolah cuxtal yetel vtohtal yole. Kanan vuilal vtzicic ahdzacyahe, timatan yutzcin yolah tuhunal, ah cimilix cochom, vabin yutzcin yolah tu hunal, tilic vpochhic yolah ahdzace lay Dios, hahal yah dzacul apixan cech mehene, lai mahah tech atzicib cuxlahebal apixan ma ix vchom acuxtal vabin apochhob vthan. Bai yalci cahlohil ti Iesu Christolae. (Himac uka, oltic vthulub inpache, vmabcun vba tuhunal, yetel vmabcun yolah vkati tipayan tibe tilicix vmukic numya, bin dzabacti tinmenel.) cuthan. lai kanan vuilal tech tuhoppol amabcunic auolahe, cutha[n] cahlohil, caix yolahac cayumil ti Dios bin abeelte tibabal tulacal, bacix tibilac be lic abeeltice, vama tali tuchi Dios, chanbel tumen auolah y. acicunic auol licil abeeltice? matzican tuuich Diosi lay vchunlo. He tiyalic vinicob vchie. (yumile cabeeltah çukin, y. vyanal tibil be laila mabal akati, tac beel yilabal. Cayalah cayumil ti Dios, mabal inkati taçukinex, maix volah licil abeelticex cutha[n]. Heuac vchaciua cahauçic yolah cacucutile? vchacika, canahix cutzcin xan, vbito cech mehene, macal macx vnah tzicil ta than, ppentac ua, yumilbil xin? Yumilbilika, lai yumbil apixan cech mehene. Laix hach tzicbentzil xan, hex acucutile. Lai ppentaclo. Laix ahahal nuplo, vçatçicix apixan vkati, laix vchun mail chhaben, vtha[n] loe (vabin atzicbex yetel achhabex vtha[n] acucutilex, cuthan vpalil Dios san Pablo, ahçatah apixanex) he tutal vnumçabal ti ya cahlohil ti Iesu Christo, yetel tupaktu[m]]tic vhach yail numya, lic utal vmançic cuchie. Cahoppi vçahal vcucutil yoklal vnucili vçahtic numçah ya, cucute, cayalah tu cilich yum, in cilich yume? va uchac yutz hale, olte vmahal in mal tinumçahya lae? ma uolah bin vtzac, heuac vtzac avolah cech incilich yume cuthan. Lai canah ca beelte vbeel cahlohil cech mehenlae, bacix yaac tiyol, cacucutil vmançic numya. Bacix mayolah vximbaltic, vbeel caane? Bin calab ti Dios, yumile matan yutzhal volah, heuac vtzac auolah vokol cen adzedz palile. Bai licil yalic vpalil Dios Iob, tuçatal vbalvba bax tudzabal vnumya cuchie (Dios dzaic tenlo. Laix tilukçi ten xan, vtzacix yolah Dios vokole, habla, cicithantabac vcilich kaba tumen tuçinil.

¶ Dzocebalitun, licil cakatic yutzhal yolah Dios tiluum. Bai licil yutzhal teti caane, belatum otzilon, yoklal yolahil Dios, lic vbeeltic Angelob, caanil vinicob, vbalcheob caanob, ekob, maixbal matan vtzicib Dios maixbal nupintic Dios, maixbal matan vbeeltic, hibal vuilal caçihçabie tumenel Diose, haili toon con inone, con kaz mehentzile nupintic yolah Dios, maix colah catzicib vthane maix tan cabeelte hibal vuil, ca çihçabon tumenel Diose. Ena chunchu[n] pol cabeel, yetel caximbal, çihçabon tumenel Dios, cautzac coheltic yetel cayacunic Cahçihçahule, hetoone, yacunah cacah tubabalil baalcah, çihçabon tumenel Dios, cautzac catanlice. He toone pochh cacah ti yetel tuthan vçihçabon Dios, cautzac cahuntanlic capixan, he toone bulanon, tu tanlahil cucute. Dzocebalitun ti caan cauilal ca vçihçahon Diose, he toone vbeelil mitnal licil caximbal, yolahix Dios lic canupintic tibabal tulacal, vamautz cabeelte, lai vchun binil cahach katab ti Dios yumile? vtzac auolah &c.

Dzacaçamal Kin uah, toon helelae, &c.

[¶] Cantzuc lic cakatic ti Dios, lay vdzaic cahanal yetel hibal yan vuilal toon manebal vkinil cuxtal toone yoklal tabx vbenel, mehentzil vkatab hanal, maua yethun vyum bin xice? Maua pahçubtalihi vcib tuyum vmehen batan, ca xic tikat matan chichina, timaix yolah, vkatab tuyum hibal yan vuilal tie. Hi ka baix vçubultzilil, ca aualabolte vinicob yetel ca xicech tikat matan yetun ciçin, timaix, auolah akatab ti Dios, hibal yan vuilal teche. Mauakat matan acah yetun ciçin, cech oclic, yetel cotzlic tiyalbile. Maua conol acah tapixan, ticiçin cech thulic vpach kebane? Bic ua tathan, cahi auilab vinic, conic vppelel mehen, vchebal vtzeentic yetel vpoloccinic vtzimin. Bax vkeken tutucule mauacoil, yetel netzilix vcah vuinicil tathane? Heuac paynum anetzil, yetel acoil cech Christiano, yoklal licil aconic appelel mehen. Heklai apixan, vchebal atzentic vkekenil acucutil maixuil vyabal ayikalil licil aconic heuac, dzedzilitzoy, yetel babal licil aconice, ma ua pot mahanceni acoil, maua hach, xulici anetzil, tibucahla? Auohel ua, v coohil apixane? Ma tinthan, lai vchu[n] licil apochhconticlae. Heuac hahal than incah tech, hach cooh apixan, maixbal yet coohil, yetel yet tululil, yokol cab. Maix takini, maix tzoyi, maixbal yet coohil, maixbal tulacal, ti yet ppiza[n] pixane, habla ca[k]atab tac yum ti Dios, hibal yan vuilal toon, amixtan ca kat matan, yetun ciçine, yolahix cayumil ti Dios cakatic çançamal kin vah toon. Ca çançamalac, cakuchul yetun cakatab, ti maix vyabal ayikalil, bin cakatab, maix vyabal hanal, yetel vkul vchebal cabaaltaachil, yetel ca calhal. Heuac hanal dzedzec yetel tzoy bin cakatab, manebal kintoon, vayet mavah yetel vcijl hanal pal dzedzece, binma vkatab vchhay, tuyum tilatulah vdzocol vhantantice? Ma tinthan, vaixuil bin vkatabe, bin halbac ti tumen vyum, hantante hibal tin dzaah teche, catun indzabtech vchayan vahima ten tanolmailloe. Mayolah cayumil ti Dios, caçakolcinic caba, tubabalil cucut yoklal tanolanil tumen cayumil ti Dios lae. Bai yalic cahlohil ti Iesu Christolae, (baci açakolcinex aba, cex Christiano tilic atuclicex, hibal bin ahantanteex, yetel abucinex yoklal ayumilex ti Dios, ohelmaic yanil vuilalteexlae. Heuac xachetex, vbabalil pixan, tipayanbeil, catun dzabac, yetel dzacbeçabac teex vbabalil cucute.) He tutzentabal vcahal Issrael, tumen Dios ti hanal, lic yemel likul ticaa[n] cuchie? yolahi cayumil ti Dios vchhabal çançamal tumenob, ti hunppalilix kin vuilal, yoklal yolahil Dios, yalcunic yolobti, yetel vkatic hanalti, çançamal cuchie.

¶ Hex vah lic ahach katic ti Diose. Lay vuilal cuxlicil y. licil vtzentabal capixa[n]loe yoklal bay licil vtzemhal, yetel vcimil cucut vamatan vhanteçabale baix vtzemhal yetel vcimil pixan, vamatan vdzabal hanal ti. Hex vhanal capixane, ma yximi ma buli heuac payalchi, yetel dzayatzil vchaantabal Missa, yubabal tzeec yetel vchayan vtibililbe. Bay licil vtzentabal yetel, vpolochal capixanloe. He vinicob mataach yubic Missa yetel yubic tzeec bax payalchi baxane, hunbel vtzemhal vpixan lic vbenel, maix xa[n] vcimil xan yoklal mata[n] vxacab vchi vpixan, maix vchac yontikinhal vcuxtal ti yetailil Dios tixmama hanalil, habla baci achambel tzente acucutil, timaixbal akati, tutzentabal apixan yoklal apixan, anahil ahach tanle tipayanbeil, timacucute. Auoheli, he ahcuxolal tivinice tzentahix vcah xacix vcah tuchij vmehen yetel vppe[n]tac baix yalakob xane. Heuac payanbe vtanoltic yetel vtzentic vmehen, catun vtzente, vppentac, yetel yalakobe, chunchun polix hi vcib capayan beac vtanoltic, yetel vxacic vchij vppentac, yetel yalakob, capachalac vtanoltic v ya mehenile.

Hauez, caçipil, bailicil. Cahauçic vçipil, &c.

 

Chan auilab. Calubul tidzaalpach, &c.

Exemplos del Sanctißimo Sacramento del Altar.

Hvntul vinic, ahkeban, ahueyuncil hokan v beel tuxicincah hach yahi vchhapahal, hex tilic vchochic vkebane, Mau tohpultah yanil vuey, cayalah padre yah chochil vkebane. vayan auey (bailicil yalabale) balxmatan atohpulte kebanloe? bicx yolil, yetel chhaalbail bin akamic vcilich Sa[cra]mentoil vcucutil cayumil? Ca unucah vinic tilic vtabçah tiyole, yumile, vayanin vey lic yalabalbee. Yolte Dios ahtepalvhunkul mahal yuchuchal yocol vcilich cucutil yumilbil ychil incucutil. cayocçah ti yol Sacerdote vthan, caix yalah vbinçabal vcilich cucutil yumilbilti cahoppivdzabal Communionti cuchi, heuac ma uchuchi vmançic Hostia consagrada. tiya[n] pakmi tiyak. tuchij cayilah v xotkin yetel vdzanaat Dios loe, ca hach okomhiyol tukeban, caix vtohpultah vkeban timahancenil tuuichil vinicob, caix vkatah vçatal vçipil ti vinicob tulacal tumen yixmatijl, yetel vloboldzilib vdzaah tulobil vbeele, catun vkamah v cucutil yumilbil ti manan vyaile.

¶ He tetucahal montecaluarioe, yan huntul chhuplallokbayen, cuchi mayoltahtaltiyol vçatez vçipil hunac cocinti, cachhapahi, hex cauchochah vkebane, tubail hijyanil vkuxil cuchiloe, matan vlukul tiyol, catalçabi Sanctißimo Sacramentoti, v kamah cuchi, tuchijx catali vdzabaltie, cahach canmivco yetel vboxel vchij hunkul maitac vchuchi vppaic vchi vchebal vkamice hex tunachhal Sacerdote yetun cuchie, maytacxan vppachahal vchi, vtzix vthan vtzix vcancuchi Oxtenhi vyalticvba Sacerdote vdzabti cuchi, tuchijx tunedzanhal cilich kuyan hostia tuchie, maitacxan vcanmal vchi cuchi, maytac vchucvppaic tihunlukul cayoktah vba Sacerdoteti caulahchochob vkeba[n] tulacal caix vnucah chhuplal tilic vchochic vkebane, heuac he ukuxilyanti, lic yoltic vchhab vtoh tiviniccocintic, lay matan vlukez ti yolloe yoklal hach ya uchiti cacocintabi, capahi vçubtal tumenel vinicloe Bay nonolcijl yol cacimi, tunetzilloe, caix multabi, caix chhabi vpixan tumen ciçinob, cauchhaahob ca binob mitnal yetel tihunlukul.

¶ Ca chhapahi tihach ya vcimil huntul chhuplal hach yab vkuxil tuleppolal cavchochah vkeban timata[n] vtanle vleppolal maix yalah tuchoch kebani, cabinçabi vcilich Sacramentoil Altar ti. Hex cayetçah Sacerdote cilich Sacramentoe, ca vçutbeçah vuich chhuplal tunak pake, cayalah ba inçutbeçici ynich timac leppçicob uol cuchilae, hunkul maix inçatçah vçipilob tinpucçikal cuchi, maix tan inçatez vçipilob hele xane, mai vchuchom incultal ticaan tiyan vhach yabil yetel vhach yail leppolal yetel kuxil tenloe. Lukeçex nachcunex vnohol yumilbil tinta[n]loe, maçamac huncetac vnoh yacunah, yetel in noh leppolal tihunkul vtanix vçijc vpixan, ticiçinob tihach okomoltzil, caix muci v pixan mitnal yetelob.

¶ He tilic vçuçukuchul ti hu[n]ppel cah huntul vpadreil sanct Francisco cuchie, tijlic vkuchul tiotoch cabil tina hunppel, hex tahotochie, hach yaab vppiçil vmuk, vtumtabal yol ticayeolal tucilich Sacrame[n]toil Alta[r] cuchi. Tuchijx cayalah Mißa, ti hunppel vkinil Sabado, ti yotochku ticah, padreloe, tiyan paal huntul vmehen yotoch cabil cuchie, hex tidzocan vcici thantic cilich Hostia padree. Cayilah huntul ixchanchan paal hach mactzil cichcelemil tukab tuchijx caukamah padre cilich Sacramentoe. Cayilah licil vchijc Padre: ix chanchan paal, hach cichcelem tudziyol cuchie, cabini Paal ti yotoch vyume. Tuchijx cayilah yulel Padre, cautacahvba yala[n]chhac che tiçahac tuchibil tumen Padre, caculhiob tihanal yokol meßa vyum paale, yetel Padre, caxachetabi paale, tijxyan yalan chhacche titacu[n]ba cachictahi tilic yalic mail vkat benel yanil Padre lic vchijc palalob loe vilahix vchijc hach cichcelem, tix dzedzecpaal tamuk yalic mißa çahacenix tuchijcen bai vchici Paalloe, cuthan, lic vcici tha[n]tabal .y. vcici payal tumen vyum, ca uhokçah, talyalanchhacche cuchie tijx vhachnatah vinic tumtahanyol cuchi, vhahil yocolalil v hach caanalil Sacramentoloe, vtanix vtohcabtic vtumtabal, yetel vpecolal vinicloe cachichhi yol tiyocolal vhach talanil, vhach caanalil Sacramentoloe.

¶ Lay vmen yalab mißa Noh Basilio Sancto, vhach nonohil ah kulem miatz, ca vlapah vba Iudio huntul ychil Christianosob, tumucul muculil cuchi, vchebal yilic vnuucul vkuilthanob, hex tamuk yubicob vMißa bolon v pixan sancto cuchie, cayilah Iudio tijl, yanhuntul chanchan paal hach çaçil vpacat, hach cich celem tukab cuchie. Cauchhaah vkax vthani cabini tiyotoch caix vcantah tuchhuplal hibal yilahe, tilicix yalic hach çahbentzilil yetel vchucil tumen tuçinil vkuul Christianosob, cabini yicnal sanct Basilio. Cavkatahti yocçic haa tupol, yetel vchhuplil yetel vbalnailob tu lacal yoklal yocçah tiyol vhahal mehenil Dios cayumilti IESV Christoe, tihahal Ocanix tiyolob, cacanbeçabiob tubeelil christianoil yetel vchhuplil yetel vmehenob, yetel vbalnailob catun vcaput çihçahob sanct Basilio, caix vdzaah vcilich Sacramentoil vcucutil yumilbiltiob tulacal kuchan tiyabaail vchebal vkamicob cuchie.

 

Exemplos sacados de la sagrada Escritura.

Contra el que perseuera en pecado.

Dziban tukahlay vbeel Sanctoob yoltici cayumil ti Dios, yetez yetppizanbabal tihuntul yetail, ca vtuxchitah huntul Angel payicvbeel tipocche cuchi, cahoppi yilic huntul ahçij he vkaxic vcuchçij cuchie. tuchi cadzoci vkaxice, cauppiçah vba vcuchub, maix liki tumen yoklal alil cuchi catun hoppi vchhaic vchayançij vlotkaxte, vppicilte v cuch. caix vppiçah vba vcuchub paynumix alil yubah, caix hoppi vdzacbeçic vchayançij vppicil vcuchxan yoklaliuil çalhal vcah vcuchçij tuthan tamuk v paynumcinic vchaya[n]cuchie. Catun yalah Angel tiyetail Dios. Ohelte lay yetppiçan ahkebanob vayyokolcabloe, heklay yolahob likil tukeban tilolobale, hex titalan tudzibyolobe caudzacbezkeba[n] lic v beneli latulah vlubulob .y. vcuchobmetnale.

 

El Demonio no vence, sino al que se quiere dexar vencer.

Yanhuntul ixmaocolal, yetel ahmaocolal tihuntzuc ticahçipriano vkaba cauavdziboltah huntul çuhuy yetail Dios, Iustina vkaba cuchi cayilah Çipriano mail vchac vtabçic chhuplale, maixtan vkunhal yolçuhuy ti cuchie, ca vpayahciçin anticie. Cayalahti, Ohelte hach indzibolmail chhuplal Iustinae, maix kuchan yuchucil vchebal intabçice. Habla xen, tabez inmahante. Kunezix yolten. Catun biniciçin vppiz vba vtabez vpalil Dios cuchi, maix chaanhi xani. Catun yalahciçin ti Çipriano, oholte machantabçah ti Iustinaloe yoklal hahal christianoil tayic maixbal in taclic ti hahal christianoobe vahicavcayeol ti christianoile, hi tumtabac tinmenelloe, heuac machaan yuchucil yokol yutal christianoob cuthanciçin, cahoppi vpaktumtic Çiprianoloe, laix chunpahci vppecic ciçin tilic yocol ti yetailil Diosloe. Habla yalah achristianoil cech mehene. Balcaçahtic ti ciçinob yetel vtabçahe?

 

El Demonio teme la cruz.

He timaococ ti christainoil san Christoual cuchie. Xache vcah tunohol ahau yan tibaalcah tuçinil, cautzac vtanlic vkati cuchiloe. Cauaoc yethun huntul ahau, heklay lic vchicilbeçic vuich ti Cruz çançamal cuchiloe. Cayalah san Christoual ti, Yumile balx vuilachicilbeçic auiche. Cayalah ahau, lic inchicilbeçic inba ti Cruz, vchebal inpudzlic ciçin, yoklal çahactenti cayalah san Christoual ti, Habla vlahutun intanliceche, yoklal xacheincah tunohol ahau, yan tibaalcah tuçinil, laix inkati inxachete ciçinloe, yoklal paynumil nohil auokole. Va hima yan vtibib tech, ciyalabal ahau tumen sanct Christobual Catun bini sanct Christoual, vxachete ciçin maitac xanhi vchictahalti. Cayalah ciçinti, Tabx abenel, Christouale. Cayalah Sanct Christoual, Benel incah inxachete ciçin, yoklalvuyahma, vpectzil inkatiix intanle, cayalah ciçine, Tenibe, cahoppi vcathil ximbal, tilaachitulah vkuchul tuholcah yanil Cruz cuchi, cauxoybetah yetel vxaxbetah Cruz ciçine, catun yalah sanct Christoual ticiçine, balx v chun a xaxbetic yetel axoybetic Cruz, tilic auocol ichticil kijx ich ticil tuniche? Cayalah ciçin, yoklal çahacen ti Cruz, lay cimci Iesu Christoloe ca tun yalah sanct Cristoual ti, Habla vxulitun intanlicechlae, yoklal yani paynum nohil auokol Lay Iesu Christolae. Catun bini sanct Christobal, ca chectahi huntul palil Dios ti, lay nucbeçi vbabalil Christianoil ti sanct Christobale. Baytun hoppci v sanctoilloe. Ylexto hibici hach yanil vnah chicilbeçah ich yetel payal chie.

CORODOCT.ORG Continued
Previous Section Table of Contents Next Section

Return to top of page